„Od 14 VI znajduję się w obozie koncentracyjnym Auschwitz...”

Tadeusz Korczowski otrzymał numer obozowy 373, a jego brat Jerzy numer 625. Obaj bracia zostali zwolnieni z Auschwitz w październiku 1941 r. Tadeusz Korczowski nie odzyskał jednak w pełni wolności.

Po pobycie w więzieniach w Krakowie i Katowicach, został skierowany na roboty przymusowe w rolnictwie do Niemiec w okolice Hanoweru.

W kwietniu 1942 r. został stamtąd zwolniony z powodu złego stanu zdrowia, powrócił do Rzeszowa i zaangażował się ponownie w działalność ruchu oporu, wstępując do Armii Krajowej.

Po zakończeniu wojny w 1945 r. Tadeusz Korczowski został aresztowany przez komunistyczną służbę bezpieczeństwa i do stycznia 1946 r. był przetrzymywany w więzieniach w Rzeszowie, Krakowie, Bytomiu, Warszawie, Łodzi, Poznaniu i Rawiczu. Zwolniono go na początku 1946 r. Osiedlił się wówczas z rodziną w Gliwicach, gdzie jako inżynier pracował do momentu przejścia na emeryturę. Zmarł w 1997 roku.

Razem z nimi osadzono w Auschwitz wielu organizatorów akcji przerzutu na teren Węgier ochotników do wojska polskiego, wśród nich przewodników górskich, a poza nimi licznych członków organizacji konspiracyjnych, takich jak powstały jesienią 1939 r. Związek Walki Zbrojnej i działająca na Sądecczyźnie Organizacja Orzeł Biały.

14 czerwca deportowano do Auschwitz także liczną grupę młodzieży (wśród nich harcerzy).

W transporcie tym znalazły się także osoby ujęte podczas łapanek ulicznych.

Wśród pozostałych starszych wiekiem więźniów znajdowali się przedstawiciele różnych zawodów: nauczyciele, prawnicy, księża, ziemianie, sportowcy...

Więźniowie wysyłali listy raz lub dwa razy w miesiącu, w różnych okresach funkcjonowania obozu.

Pisali je najpierw na opieczętowanych kartach papieru, a następnie na specjalnych blankietach (z nadrukowaną instrukcją i rubrykami do wypełnienia).

Oprócz korespondencji oficjalnej więźniowie często ryzykowali, próbując przesyłać poza obóz nielegalną korespondencję – grypsy. Miały one zazwyczaj postać niewielkich zwitków papieru, zapisanych drobnymi literami.

Treść niektórych z nich była szyfrowana. Grypsy wysyłane poza obóz miały na celu przekazywanie wiedzy o wydarzeniach w obozie działaczom polskiej konspiracji, a dalej Rządowi RP w Londynie.

W grypsach przesyłanych między poszczególnymi częściami obozu Auschwitz zamieszczano informacje zebrane przez członków ruchu oporu lub wiadomości osobiste – do krewnych i znajomych.

Były one najczęściej przenoszone przez więźniów mogących przemieszczać się po terenie obozu z racji wykonywanych obowiązków, np. zatrudnionych w komandach transportowych, wykonujących różne instalacje lub naprawy, albo będących gońcami.

Zabawka – diablik przekazana w 1946 r. przez byłego więźnia Kazimierza Hałonia do Muzeum. Za jej pomocą wynoszono z obozu pocztę, głównie w okresie świątecznym.

Grypsy wysyłane na zewnątrz były często umieszczane w ustalonych kryjówkach poza obozem – w miejscach pracy komand – i tamże odbierane nocą przez członków przyobozowego ruchu oporu.

Moja ukochana Haluniu! Od 14 czerwca znajduję się w obozie koncentracyjnym Auschwitz, jestem zdrowy i czuję się dobrze. Dokładnie przestrzegaj przepisów o wymianie korespondencji i napisz zaraz.

Dozwolone jest przesyłanie dla mnie pieniędzy. Następnym razem więcej. Najlepsze i najserdeczniejsze życzenia szczęścia z okazji Twoich imienin Kochana Mateńko. Wiele pozdrowień i całusów dla Was wszystkich. Ciebie całuję najbardziej.
Wasz, Tad

List datowany (data na stemplu pocztowym) na 31 sierpnia 1940.
Moje Ukochane!
Dziękuję Wam bardzo za list i pieniądze, które otrzymałem 9 VIII – teraz podajcie mi więcej informacji o wszystkim – co u Was, gdzie kto jest i czy oni pracują.

Teraz chciałbym zapytać, czy będzie możliwe dla mnie miejsce w gimnazjum na początek roku szkolnego. Tu czas biegnie bardzo szybko przy pracy i zdrowiu, czekamy na chwilę, w której znów będziemy razem. Przygotujcie się dobrze na zimę, a Halunia powinna się zatroszczyć o buty.

Auschwitz, 1.IX.1940
Moje Ukochane Mamusiu i Haluniu!
Nasze listy spotkały się w drodze i Wasz otrzymałem 28.VIII. Odpiszcie mi, ale szybko i jasno, gdzie jesteście zatrudnione, co robi Ojciec, Olkowie i ewentualnie inni.

Z ostatniego listu nie mogliśmy się niczego szczególnego wywnioskować. Halusia pisze już bardzo ładnie po niemiecku i dbaj o to, żebyś Ty nauczyła się niemieckiego tak szybko, jak to możliwe. Wielka jest nasza tęsknota za Wami, jednak mamy nadzieję, że będziemy znów razem w najbliższej przyszłości.

5.X.1940
Moje Ukochane Mamusiu i Halusiu!
To był list, za który dziękuję i proszę w ten sposób zawsze pisać. Nie wszystko było radosne, jednak szczęśliwe jest to, że Ty, Mamusiu, dostałaś pracę – coś dalekiego jak na jesień, ale taki jest Twój los – Mamusiu.

Dużo byłoby pisać, co czujemy, kiedy myślimy o Was w domu, lepiej jest jednak żyć pracą. Teraz nic nie wiem o moim zwolnieniu, ale sądzimy, że to także nastąpi w najbliższej przyszłości.

Przy każdej okazji pozdrawiajcie wszystkich krewnych i znajomych i napiszcie, co się u nich zmieniło. Całuję Twoje kochane ręce, Mateńko, Twoje usta i drogą Twarz, Halusiu.
Wasz, Tad

Więzień – Polak
Thadeus Korczowski
Ur. 7.VII.1914, nr więźniarski 373, Blok 3a
Obóz koncentracyjny Auschwitz (Oświęcim)

Najważniejsze jest oczywiście, co u wszystkich w domu, czy są zdrowi, czy dajecie sobie radę we wszystkich sprawach bez męskiej pomocy? Z wielką niecierpliwością czekam zawsze na Wasze listy, uspokajają mnie one w nadchodzących tygodniach. Prześlijcie wszystkim, że o nich pamiętam, moje pozdrowienia i dla Ojca najserdeczniejsze ucałowania od jego kochanego syna.

Proszę, przyślij mi nowy przekaz pieniężny, ponieważ ostatni już wydany. Miejcie zawsze dobrą nadzieję, że wszystko znów przeminie i będziemy szczęśliwie razem żyli.
Całuję Twoje drogie ręce, Mamusiu, jasne oczy i usta Halusi.
Wasz,
Tad

Aby uniknąć pytań do władz obozu i aby zagwarantować szybkie dostarczenie poczty, należy przestrzegać:
1. Listy pisać w języku niemieckim.
2. Zabronione są listy polecone.
3. Wysyłać koperty bez podszewki.

4. Wysyłać marki niemieckie.
5. Fotografie w listach są zabronione.
6. Zabronione jest przesyłanie pieniędzy w listach.
7. Pisać dwa listy w miesiącu.
Jeśli wszystkie punkty będą przestrzegane, każdy list bezzwłocznie zostanie doręczony lub wysłany.