Alegoria rozbioru Polski w 1772 roku

Rycina znana pod tytułem „Kołacz królewski” to satyryczna alegoria pierwszego rozbioru Polski (1772). Przedstawia zrozpaczonego polskiego króla Stanisława Augusta, w którego obecności trzej drapieżni władcy państw sąsiednich – caryca Rosji Katarzyna II, król Prus Fryderyk II oraz rządzący Austrą cesarz Józef II rozdzierają między sobą rozłożoną mapę Rzeczpospolitej. Dmąca w trąby wśród obłoków Fama, rzymska bogini wieści i plotek, widząc tę scenę, zdaje się uciekać w popłochu. Autorem rysunkowego pierwowzoru ryciny jest Jean-Michel Moreau Młodszy (1741-1814). Siła wyrazu owego symbolicznego przedstawienia okazała się tak sugestywna, że zyskało ono sobie ogromną popularność w Europie i było wielokrotnie kopiowane w XVIII i XIX wieku, powstały też jego liczne wersje. Niniejsza rycina, nie sygnowana, zapewne anonimowego grafika angielskiego, powtarza kompozycję – nota bene najsłynniejszą – rytowaną przez Noëla Le Mire, jaka ukazała się w Paryżu w lutym 1773 roku.