Piwnica pod Baranami – Mieczysław Święcicki

Polska po zakończeniu II wojny światowej znalazła się za tzw. żelazną kulturą. Do 1989 roku panował tu komunizm i jeden, obowiązujący format dla wszystkich działań, również kulturalnych, których główną funkcją miało być wychwalanie panującej władzy. A jednak i w tych trudnych czasach powstawały miejsca, instytucje, ruchy, które stwarzały przestrzeń ograniczonej wolności, oderwania się od trudnej i szarej rzeczywistości Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Takim wyjątkowym zjawiskiem była Piwnica pod Baranami – kabaret literacko-artystyczny założony w 1956 roku w podziemiach zabytkowego pałacu Potockich w Rynku Głównym w Krakowie przez ówczesnych studentów, w tym Piotra Skrzyneckiego, Bronisława Chromego i Krzysztofa Pendereckiego.
Niepozorna piwnica szybko stała się miejscem spotkań krakowskiej elity intelektualno-artystycznej: lekarzy, prawników, malarzy, fotografów, literatów, muzyków, rzeźbiarzy, aktorów, reżyserów. Gromadziła zarówno osobistości świata nauki, jak i artystyczną bohemę. Piwniczne występy, piosenki, wydarzenia plenerowe, humorystyczne jubileusze obnażały absurdy ówczesnej rzeczywistości i stały się formą (zarówno dla twórców, jak i odbiorców działań) odreagowania skomplikowanej i zakłamanej rzeczywistości PRL-u. W latach 60. XX wieku swoje schronienie znalazł w Piwnicy również jazz, na który władze komunistyczne nie spoglądały przychylnie. Legendą i spiritus movens Piwnicy stał się Piotr Skrzynecki (1930–1997) - ekscentryczny konferansjer, niezrównany improwizator, artysta i organizator wszelkich piwnicznych działań. W 1989 roku artyści Piwnicy pod Baranami, podobnie jak większość polskiego społeczeństwa, cieszyli się z upadku komunizmu w środkowej Europie. Śmierć Piotra w 1997 roku zamknęła pewien etap działalności najsłynniejszego polskiego kabaretu 2. połowy XX wieku. Przez Piwnicę przewinęło się mnóstwo znanych polskich artystów, m.in. Krzysztof Komeda, Tomasz Stańko, Ewa Demarczyk, Zbigniew Preisner. A środowisko ludzi zaprzyjaźnionych z Piwnicą i jej sprzyjających tworzyły tak znane postacie, jak Andrzej Wajda, Czesław Miłosz, Sławomir Mrożek, Jerzy Turowicz i wiele innych. Kabaret działa do dziś, wciąż spotkać można w nim tych samych artystów, co trzydzieści, czterdzieści lat temu, nadal przychodzą tu stali bywalcy, którzy zapraszają tu nowe pokolenia widzów.
Fotografia przedstawia Mieczysława Święcickiego podczas występu w Piwnicy pod Baranami. Słomkowe kapelusze, jaskrawe krawaty, żaboty, kilka garniturów zmienianych nawet trzy razy na dzień. A przy tym liryczny baryton i gitara o siedmiu strunach. Właśnie takim dał się poznać Mieczysław Święcicki towarzystwu piwnicznemu jeszcze w 1956 roku, kiedy przyjechał tu na studia z rodzinnego Jarosławia. Młody i ambitny student wokalistyki zaprosił szybko do współpracy kolegę ze studiów, Zygmunta Koniecznego. Zresztą to właśnie jedną z pierwszych kompozycji Koniecznego – Groszki i róże – zaśpiewał z powodzeniem na I Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu w 1963 roku. No ale tę i jeszcze kilka innych piosenek w końcu dostała Ewa Demarczyk. Święcicki za to odkrył urok cygańskich romansów Aleksandra Wertyńskiego, najsłynniejszego rosyjskiego barda międzywojnia. Dzięki śpiewaniu tych pełnych nostalgii pieśni, dawnych szlagierów, szybko zyskał przydomek Książę Nastroju. Mieczysław Święcicki współpracował z wieloma zespołami kabaretowymi, ze Starym Teatrem. Często z Piotrem Skrzyneckim i resztą towarzystwa z Piwnicy przesiadywał w kawiarni Kolorowa przy ul. Gołębiej, gdzie w 1969 roku stworzył nawet własny kabaret.