Krokusy i kaczeńce

Twórczość malarska Stanisława Witkiewicza (1851-1915) to przejaw zachwytu nad urodą regionu Tatr. Wśród górskich krajobrazów Witkiewicza z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie znajduje się kompozycja zatytułowana Krokusy i kaczeńce. Data „23 Lipca 1907”, umieszczona obok sygnatury malarza, wskazuje, iż obraz powstał jako podarunek urodzinowy dla zaprzyjaźnionej z nim Marii Dembowskiej. Pomimo tej letniej, lipcowej daty dzieło przedstawia tatrzańskie przedwiośnie – charakterystyczny dla klimatu umiarkowanego, przejściowy okres na styku zimy i wiosny. Blisko i stosunkowo ciasno kadrowana kompozycja ukazuje górską łąkę pokrytą rosnącym gęsto szafranem spiskim, zwanym potocznie krokusem oraz kmiecią błotną górską, potocznie nazywaną “kaczeńcami”. Ten kwietny dywan o nieregularnym kształcie zestawiony został z porośniętym iglastymi drzewami górskim zboczem tonącym w śniegu. Rozświetlające krajobraz słońce sprawia, iż ciemnozielone drzewa rzucają głębokie cienie. Budząca się do życia przyroda ujęta została przez artystę w rzeczowy, pozbawiony afektacji sposób, skoncentrowany na próbie oddania zaobserwowanych w naturze zjawisk świetlnych i barwnych.