Heures a l’usage de Paris - francuskie wydanie "Godzinek" - inkunabuł

Godzinki, czyli modlitewniki używane w prywatnych nabożeństwach przez władców i arystokrację, wywodzą się z tradycji średniowiecznej, kiedy rozpowszechniane były w formie rękopiśmiennej. Po wynalezieniu druku, w drugiej połowie XV – na początku XVI w. godzinki należały do najczęściej drukowanych dzieł – do 1530 r. ukazało się ponad 900 ich wydań.
Omawiana edycja z 9 IV 1499 r., wydana w języku francuskim i łacińskim, należy do najrzadszych. Na świecie, oprócz ossolińskiego, istnieje zaledwie jeden jej egzemplarz przechowywany w Londynie w British Library. Część pierwszą modlitewnika stanowi kalendarz w języku francuskim. Po kalendarzu następują modlitwy o Męce Pańskiej przypisywane Grzegorzowi Wielkiemu. Po tej części umieszczono fragmenty Ewangelii św. Jana, św. Mateusza oraz św. Marka. Dalej następuje część właściwa modlitewnika, czyli tzw. małe oficjum Najświętszej Marii Panny oraz psalmy pokutne, następnie litania do Wszystkich Świętych oraz modlitwy do odmawiania w różnych okolicznościach ku czci różnych świętych.
Modlitewnik wydrukowano na pergaminie, a później ręcznie ozdobiono złoconymi inicjałami kolorowanymi. Cechuje go bardzo bogata ikonografia o tematyce biblijnej: tekst obramowano drzeworytowymi ilustracjami, stanowiącymi nieraz całe cykle; całostronicowe drzeworyty poprzedzają oraz ilustrują teksty godzinek, hor w małym oficjum, ewangelii etc. Drzeworyty zostały najprawdopodobniej stworzone na podstawie ilustracji wykonanych w paryskich warsztatach malarskich spod znaku Mistrza Godzinek Anny Bretońskiej.
W drugiej połowie XVI w. właścicielem ossolińskiego egzemplarza prawdopodobnie był Geoffroy Noël, imię i nazwisko którego wytłoczono na oprawie druku pochodzącej z tego okresu. W XVIII w. książka była już w Polsce i należała do biskupa Jana Pawła Woronicza, który przez ręce Henryka Lubomirskiego, kuratora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, przekazał ją do biblioteki ok. 1824–1829 r.
Oprawa: skóra brązowa, tłoczenie złocone w stylu francuskim, tzw. dekoracja à centre et coins – Francja, II poł. XVI w.; po konserwacji.