biorąc czynny udział w oczyszczaniu
Wilna od niemców i broniąc od nasuwających się wojsk bolszewickich. – Po kapitulacji w nocy 5 stycznia 1919 r., ustępuję w Szeregach Samoobrony Wileńskiej podążającej /przez cofającą się z ukrainy amią niemiecką/ przez Grodno Białystok do Łap, gdzie spotykamy pierwszych żołnierzy polskich. Będąc w wojsku uczestniczę w odparciu pierwszej nawały bolszewickiej, do wzięcia Wilna, Lidy, Baranowicz i Mińska /litewsk./. – W jesieni 1919 r. zwolniony z wojska jako uczeń-ochotnik, wstępuję do gimnazjum j. Lelewela w Wilnie, gdzie pozostaję do końca roku szkolnego 1919-20. prowadząc w tym czasie drużynę harcerską utworzoną z b. wojskowych. – Wiosną 1920 wyjeżdżam do folw. Sukurcze gm. i pow. Lidzkiego, pozostawionego nam przez rząd rosyjski dlatego że kiedyś stanowił własność babki mojej, a więc nie należał do rodziny naszego nazwiska. Tu próbuję postawić na nogi gospodarkę rolną, zniszczoną zupełnie kilkakrotnem przejściem wojsk i gospodarką niemców, podczas naszego pobytu w Rosji. Ponieważ ojciec jeszcze z Rosji nie powrócił, więc na mnie spadł obowiązek przeżywienia rodziny. – Młody byłem, więc krótkie były żale nad ruiną gospodarczą, lecz druga inwazja bolszewicka w lipcu 1920 r. skróciła czas /do paru zaledwie miesięcy/ wprowadzania w czyn moich planów podniesienia gospodarki rolnej. 12 lipca 20 r. wstępuję do I Wileńskiej Kompanji Harcerskiej, należącej do 201 p.p., prowadząc I Sekcję na froncie podczas odwrotu armii. – Potem przechodzę pod rozkazy braci rtm. i mjr. Dąbrowskich, którzy wtedy dowodzą 211 p. ułanów, a który