Süleymaniye'den Fatih'e/Fatih from Süleymaniye

Tarih kısmında son hanesi güçlükle okunan “N. Ziya 932” imzalı Koleksiyon’daki Süleymaniye’den Fatih’e tablosu için ressam İstanbul’un kalbinden bir yeri seçmiştir; evinin bulunduğu Süleymaniye’den Fatih Camii’ne bakar. Şövalesini kendi bahçesine kurmuş olabilir, bakışı çatıların üzerinden yönelerek İstanbul’un yedi tepesinden birinin üzerinde bulunan camiyi tam karşıdan görmektedir.
Sanatçının yaptığı, her karışını bildiği, her karışını sevdiği İstanbul’dan bir parçayı geçirmektir tuvaline: Bir yanda karakteristik camilerden biri ve onun altında uzanan kentin birbirine sokulmuş yapıları, bir yandaysa birbirine uzanan cumbalarıyla, pençelerinde sakız gibi beyaz perdeleriyle, kiremit kaplı çatılarıyla yaşam sıcaklığını çağrıştırarak tüten bacalarıyla, aşina ağaçlarıyla bir yaşantıyı temsil eden evler… Tüm bunlar ayrıntıya girmeksizin, belirginleştirme gereği duymaksızın hatta bundan kaçınarak, yalnızca ışıklı dokunuşlarla tam anlamıyla izlenim olarak verir. Sanatçı iddiasız yeşilliklerle, sarmaşıklarla oluşmuş bir pencereden bakmaktadır sanki tüm sahneye. Bu doğal çerçeve adeta antikiteden bir çelenktir ve ressamın dağarcığında mevcut klasik sanat bilgisine de –elbette tümüyle kendi beğenisi doğrultusunda biçimlenmiş olarak- bir gönderme midir bilinmez… Ve yapıta bütün olarak bakıldığında ilk algılananın Nazmi Ziya’ya özgü, burada baca dumanı ve şehir pusunun birleşimiyle yaratılan, ışığı özümsemiş atmosfer duygusu olduğu söylenebilir.

The painting Fatih from Süleymaniye signed “N. Ziya 932” (with the last digit of the date barely legible), in the collection captures a view from the heart of Istanbul chosen by the artist. He looks from Süleymaniye—where his home likely stood—toward the Fatih Mosque. It is possible he set up his easel in his own garden, his gaze directed over the rooftops to see the mosque, located on one of Istanbul’s seven hills, straight ahead.

What the artist presents on the canvas is a piece of Istanbul he knows intimately and loves deeply: on one side, a characteristic mosque and the densely packed urban fabric stretching beneath it; on the other, houses representing daily life, with their interconnected wooden bay windows (cumbas), white curtains hanging like mastic on their sills, tile-covered roofs, chimneys emitting smoke, and familiar trees. All these details are conveyed impressionistically, without delving into specifics or emphasizing exact forms—in fact, the artist deliberately avoids such definition, relying solely on touches of light to capture the essence.

The viewpoint seems framed naturally by modest greenery and ivy, as if looking through a window—a frame that resembles an ancient wreath. This might be a subtle nod to the artist’s classical art education and taste, shaped entirely according to his own sensibilities.

Overall, the first impression one receives is the distinctive atmospheric quality unique to Nazmi Ziya, created here through the blending of chimney smoke and city haze, producing a light-infused ambiance that permeates the entire work.