"SONSUZ": "Respiro"nun Ötesinde

Sanatçının Arter Koleksiyonu’ndaki yapıtlarına yer veren serginin giriş bölümünde SONSUZ için özel olarak ürettiği, fotoğrafta yer alan iki yeni eser de ilk kez izleyiciyle buluştu.

Sanatçının sergi için ürettiği bir diğer iş olanTekerlekli İskemle, Kuş Tüyleriyle eserinde her an hareket etmeye hazır gibi görünen tekerlekli iskemlenin beyaz tüyleriyle ile bu çağrışımlar hafifler. Serginin devamında Respiro’dan yansıyan ışık ve renklerle birlikte umuda bir kapı aralanır. 

Sarkis yapıtlarından bahsederken onların doğdukları yerlerden ve yer değiştirdikçe değişen hayatlarından söz eder. Bir yapıtın nasıl yaşatılabileceğini düşünür. 

Yapıt canlıdır, kendi nefesi vardır; yeni deneyimlerle sürekli zenginleşir, genişler, dönüşür. 

İsmi, Latince spirare (nefes almak) fiilinden türetilen ve İtalyancada “nefes” anlamına gelen Respiro da yaşadığını, sonsuzluğu çağırdığını ve kendi nefes alıp verişiyle zamanı saydığını hemen hissettirir. 

Yedi çocuğun parmak uçlarıyla gökkuşağının yedi rengine boyadığı aynalar ve renkli neonlar yerleştikleri mekânın karşılıklı iki duvarında birbirlerini sürekli yansıtarak sonsuzca çoğalır. 

Jacopo Baboni-Schilingi’nin, gökkuşağı neonların yedi çizgisinden hareketle Respiro için özel olarak ürettiği müzik, tavana belirli aralıklarla yerleştirilmiş hoparlörler aracılığıyla göklerden gelen bir ses gibi sergi mekânını bir uçtan diğerine dolaşır.

(Arılara) Çağrı I isimli eserin zincirle tavana asılmış zili sergi boyunca yerdeki hazne içinde saklı bal peteği üzerinde bir yükselip bir alçalarak diğer yapıtlardan yükselen Bach ve Şostakoviç bestelerine kendi ritmini hiç değiştirmeden eşlik eder. 

Sarkis’in 1986’dan beri yenilerini üreterek çoğaltmaya devam ettiği ikonalar, farklı tarih, coğrafya, inanç ve kültürlerden ödünç alınan buluntu çerçeveler içine yerleştirilmiş küçük sahnelemelerden oluşur. 

Sarkis’in pek çok yapıtı gibi İstanbul İkonaları da mekâna ve içinde yer aldıkları bağlama göre farklı biçimlerde sergilenir. 

Sarkis’in daha önce çeşitli sergi ve projelerde işbirliği yaptığı Domenika Kaesdrof Gökkuşağının Yedi Elbisesi adlı eserini Sarkis için özel olarak üretmiştir.

Sergiye Arter Koleksiyonu'nun dışından eklenen bu eser güzel haberleri insanlara taşımakla görevli Antik Yunan tanrıçası İris’i anımsatırcasına Transflammation’un tam üstünde yükselirken, sanki doğuşun ve yanışın sonsuz döngüsünü kutlar ve kutsar gibi gökkuşağının tüm renklerini yapıtın üzerine ve sergi alanına saçıyor. 

Sanatçının 1996 yılında Danimarka’da Ballerup, Egebjerg’de düzenlenen Kunsten soger hjem [Evde Sanat] adlı sergi için ürettiği Transflammation da bu yapıtlardan biridir. 

Film evin salonundaki televizyonda gösterilir; ziyaretçiler içinde bulundukları evin mobilyalarının yanışlarına tanıklık ederler.

Sarkis, Transflammation isimli eserini SONSUZ sergisi için yeniden yorumlarken, yapıtın ahşap parçalarını Arter Koleksiyonu’nda yer alan film ve orijinal suluboyalarla buluşturmak üzere Paris’teki atölyesinden İstanbul’a getirdi. 

Sarkis, eserlerinden bahsederken sıklıkla bellek kavramına değinir: “Yapıtlar deneyimleriyle hareket ederler. Deneyimler belleğe dönüşür. Her yapıtın kendi belleği vardır – bir yerden diğerine, bir ülkeden diğerine durmadan zenginleşen.”

Sarkis, retrospektif fikrini 2001 yılında Maçka Sanat Galerisi’ndeki sergisinde bir yapıt şeklinde ortaya koyar. 1986’da yine aynı galeride gerçekleştirdiği Çaylak Sokak sergisinden 2001 yılına dek çeşitli sergilerinden fotoğrafları, altından ışık süzülen bir masanın üzerine yerleştirir ve cam altında sergiler.