Voor de buis zitten

Na de eerste nationale televisie-uitzending in Nederland vroeg de pers zich af of de machine nu ook de vrijetijdsbesteding overneemt. Hoeveel zit jij voor de buis?

Zwart-wittelevisie (1949/1951) door PhilipsNEMO Science Museum

Dit is de Philips TX400. Het eerste commerciële televisietoestel van Philips dat de bijnaam ‘hondenhok’ kreeg.

Het scherm heeft een diameter van 22 centimeter (8,6 inch). Vergelijk dit eens met je mobiele telefoon!

Philips startte vóór de Tweede Wereldoorlog al met de ontwikkeling van de televisie, maar moest dit door de oorlog stopzetten.

Na de oorlog, op 18 maart 1948, werd de eerste televisie-uitzending in Nederland uitgezonden vanuit het Natuurkundig Laboratorium (NatLab) van Philips. Slechts 400 kijkers zagen de uitzending, omdat zij als enigen een televisietoestel van Philips hadden gekregen.

Pas anderhalf jaar later, op 1 november 1950, kon je voor het eerst een tv-uitzending kijken in een openbare gelegenheid, café Poort van Kleef aan de Eindhovense Markt. Met z’n allen keek je naar dit kleine scherm.

Deze televisie heeft een beeldbuis. Hierin wordt een elektronenstraal afgeschoten op een fluorescentiescherm, waar het beeld ontstaat. De elektronen worden afgebogen door een magnetisch veld.

Het beeld is zwart-wit en het scherm is eigenlijk rond. Om het beeld meer rechthoekig te maken zit er een soort passe-partout voor het scherm.

De televisie heeft vier keuzekanalen. In de loop der jaren kon de televisie aangepast worden tot aan tien kanalen.

Krant Haagsche Courant (1951-10-03) door Haagsche CourantNEMO Science Museum

Eerste televisie-uitzending

Op dinsdagavond 2 oktober 1951 was in Nederland de eerste nationale televisieavond. In het hele land keken groepen mensen naar de kleine televisies.

De kranten schreven lovend over deze memorabele avond. Er is veel tevredenheid over de uitzending.

Maar ze schreven ook over de gevaren: ‘Nu is het niet alleen meer in het arbeidsproces, waar de machine de mens dreigt te verdringen. Maar ook in de vrijetijdsbesteding…’

En de kwaliteit van de programmering was een punt van zorg: ‘Er zullen nog steeds vele moeilijkheden overwonnen moeten worden, de programma’s moeten attractief zijn…’

Zwart-wittelevisie (1949/1951) door PhilipsNEMO Science Museum

Op dit moment is televisie niet meer weg te denken in onze vrijetijdsbesteding. Of het nu reguliere televisie-uitzendingen zijn of via de streamingsdiensten.

Credits: verhaal

Object van de maand - augustus 2020

Elke maand laat NEMO Science Museum één van de 19.000 bijzondere objecten uit haar collectie zien. Een object dat vroeger in het dagelijks leven werd gebruikt en laat zien hoe technologie in de loop der tijd verandert.

Dit verhaal is tot stand gekomen met dank aan het Technisch Museum (technischmuseum.nl).

Credits: alle media
Het uitgelichte verhaal kan in sommige gevallen zijn gemaakt door een onafhankelijke derde partij en kan afwijken van de standpunten van de hieronder vermelde instituten die de content hebben geleverd.
Meer verkennen
Gerelateerd thema
Once Upon a Try
A journey of invention and discovery with CERN, NASA, and more than 100 museums around the world
Thema bekijken

Geïnteresseerd in Wetenschap?

Krijg updates met je gepersonaliseerde Culture Weekly

Je bent helemaal klaar

Je krijgt deze week je eerste Culture Weekly.

Google-apps