Baszta w Kazimierzu

Leon Wyczółkowski (1852–1936) poświęcił grafice ponad trzydzieści lat swojej działalności artystycznej, zarzucając na jej rzecz malarstwo olejne. Wykonana w technice litografii plansza przedstawiająca basztę w Kazimierzu nad Wisłą jest wyrazem fascynacji Wyczółkowskiego urodą kazimierskich plenerów, które przez lata przyciągały do miasteczka licznych artystów poszukujących malowniczych, malarskich motywów. Artysta cenił je w sposób szczególny, czemu dawał wyraz, kilkakrotnie wracając do Kazimierza w latach 1918–1922. Asymetrycznie skomponowana plansza z wycinkowym ujęciem dość zaskakująco skadrowanej, poniżej zwieńczenia, baszty ujawnia wpływy japońskiego drzeworytu. Właściwe artyście dążenie do monumentalizacji przedstawianych elementów i charakteryzowania ich poprzez wybrany fragment, gdyż wedle słów artysty „całość zmniejszyłaby ogrom”, znalazło tu najpełniejszy wyraz. Na pozór przypadkowa kompozycja została starannie przemyślana przez autora – masywny pion korpusu wieży równoważą zamknięte w poziomych rytmach linie zarośli, brzegu rzeki, wiślanej wstęgi i szerokiego odcinka nieba.