Kontserba ontzi multzoa. Untzi Museoak euskal kostaldeko kontserba enpresetako hainbat markaren, eta koloretan metalgrafiatuta dauden 300 lata eta latorritik gorako bilduma du. Denboran zehar, enpresa txiki asko egon ziren, bakoitzak bere marka eta formatu desberdinak zituela, garaiaren eta produktuaren arabera. Horren guztiaren ondorioz, diseinu, kolore, motibo, grafia, eta abarretan aniztasun handia dago; batzuk balio estetiko nabarmena dute.
Arraina kontserbatzeko teknikak antzinakoak dira: gazitzea, olio-ozpinetan ontzea, lehortzea... Ontzian kontserbatzeko teknika hamarkadatan zehar perfekzionatu ostean, kontserba industriak XIX. mendeko 80ko hamarkadatik aurrera eta, batez ere, XX. mendeko lehen herenean hartu zuen abiada. Marka batzuen izen italiarrak garai hartan du jatorria: gazitzean eta bestelako teknikatan eskarmentua zuten Siziliako hainbat familia euskal portuetan bizitzen jarri ziren orduan.
Erreferentzia bibliografikoak:
Azpiazu, José Antonio… et al. Arrain kontserbak Euskal Herrian : industria eta ondarea = Las conservas de pescado en el País Vasco : industria y patrimonio. - Donostia-San Sebastián : Untzi Museoa = Museo Naval, 1997. 227
Escudero Domínguez, Luis Javier. Italianos en el Cantábrico. Identidades e historias de una migración particular. Itsas Memoria. Revista de Estudios Marítimos del País Vasco. 7.
http://www.academia.edu/27397718/Italianos_en_el_Canta_brico._Identidades_e_historias_de_una_migracio_n_particular._ITXAS_MEMORIA_No7