Ceramiczne figurki: krokodyl, jaguar, żółw

Zespół zoomorficznych figurek ceramicznych wykonanych przez Indian Karaja z Brazylii. Trzy figurki przedstawiają najważniejsze zwierzęta dla Indian zamieszkujących tereny nadrzeczne w lasach tropikalnych położonych w dorzeczu Amazonki.

Pierwsza figurka przedstawia kajmana okularowego, który jest najliczniej występującym spośród wszystkich kajmanów - jako jedyny toleruje również słone wody. Pomimo rozmiarów i groźnego uzębienia, kajmany padają ofiarą jaguarów, które doskonale na nie polują. Obydwa gatunki zwierząt są w centrum zainteresowania Indian Karaja, ponieważ zamieszkują oni środowisko wodne, które pozostaje ich żywiołem.

Kolejna figurka ukazuje jaguara (Panthera onca) uznawanego jest przez Indian amazońskiej dżungli za zwierzę zarówno "święte" jak i "przeklęte". Ten dualizm wynika z podziwu i respektu wobec tego groźnego drapieżnika, a jednocześnie strachu przed nim. Paradoksalnie, jaguar jest silnie powiązany ze środowiskiem wodnym, doskonale pływa i nie stroni od wody. W znacznym stopniu wiedzie żywot samotnika, drapieżcy tropiącego swe ofiary i urządzającego na nie zasadzki - w tym sensie, jaguary stanowią realne zagrożenie nawet dla człowieka. Ekologia i tryb życia jaguara doskonale wpisują się w świat Karaja, którzy nazywani są też "ludźmi rzeki". Stąd, obok kajmana, jaguar stanowi stały motyw ich zdobień/dekoracji i artystycznego rzemiosła.

Ostatnia z figurek może przedstawiać zamieszkującego Brazylię żółwia żółtolicego, zwanego również żółwiem żółtouchym (Trachemys scripta troostii) lub żabuti leśnego, zwanego żółwiem brazylijskim (Geochelone denticulata). Ten ostatni (żabuti) posiada karapaks (grzbietowa część pancerza) koloru ciemnego, nieraz prawie czarnego z plamką koloru pomarańczowo-żółtego na każdej płytce (cecha zbieżna z dekoracją figurki). Plastron jasny, kremowy lub brązowy z ciemniejszymi odcieniami. Z kolei za tezą iż figurka przedstawia żółwia żółtolicego przemawia fakt pasiastej głowy oraz jasnego karapaksu. Ponadto, żółw żółtolicy jest zwierzęciem wodno-lądowym, a więc doskonale wpisuje się w środowisko samych Karaja.

Indianie Karaja (czytaj: Karaża) mieszkają w Brazylii na terenach kilku stanów, w tym głównie Goais oraz Mato Grosso (także Para i Tocantins). Znani są pod nazwą Caraja (polskie: Karaja), Caraya, Xambioa, Chamboa, lub Ynã. Przyjmuje się, że od czasów przedkolumbijskich zamieszkują Ilha do Bananal (Wyspę Bananową) na rzece Araguaia, uznawaną za największą wyspę rzeczną na świecie. Karaja zaliczani są do rodziny językowej macro-ge i podrodziny karaja.

Prezentowane obiekty zostały pozyskane w Brazylii w latach 1960-66, bezpośrednio od Karaja przez Borysa Malkina (1917 - 2010), polskiego entomologa i etnologa, badacza i znawcę kultur Indian lasów tropikalnych.