II. Selim döneminden (1566-1574) itibaren Padişahların kullandığı kasır ve bahçelerin yer aldığı, denizden doldurulmuş olan bu mevkide Abdülmecid’in (1839-1861) yaptırdığı saray başlangıçta “Beşiktaş Sarayı “olarak anılıyordu. Belgelerde, tasarım ve inşaattan sorumlu olanlar arasında Garabet Amira Balyan (ö. 1866) ile Nigoğos Bey Balyan’ın (ö. 1858) yanı sıra M. Smith’in ve Avanis Kalfa’nın da adları geçmektedir. 1855’te tamamlanan saray, “Avrupaî” cephe düzenlerinin gerisinde “zülvecheyn (karnıyarık)” sofalı plan şemalarını barındırmakla Tanzimat Dönemi’nin gelenekle yenilik hesaplaşmasını mimariye yansıtır. Öte yandan, devlet yönetim merkezinin, yüzyıllarca bulunduğu Topkapı Sarayı’ndan Galata-Pera’ya komşu Dolmabahçe Sarayı’na taşınması Osmanlı-Batı ilişkilerindeki yeni yönelimlerin ifadesidir.