Siste Kalyon

Abdülmecid Efendi'nin babası Sultan Abdülaziz'in (h. 1861-1876) saltanat yılları, Osmanlı resim sanatı açısından ayrıcalıklı bir dönemdir. Sanata ilgi ve destek artmış, güzel sanat sergileri düzenlenmeye başlanmış, yabancı ressamlara verilen siparişlerle sarayın sistemli bir resim koleksiyonuna sahip olmasının temelleri atılmıştır.

Akademik bir resim eğitimi almayan Abdülmecid Efendi, sarayda resim sanatına verilen önemin etkisinde yetişmiştir. Resim öğretmenleri arasında, dönemin saray ressamları Stanislaw Chlebowski ile Fausto Zonaro 'nun, Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nin hocaları Osman Hamdi Bey ile Salvatore Valeri'nin isimleri anılmaktadır.

Sultan Abdülaziz'in daveti ile İstanbul'a gelen ve saray için resimler yapan isimlerden biri de Ivan Konstantinoviç Ayvazovski'dir (1817-1900). Bugün Milli Saraylar Resim Müzesi Koleksiyonu'ndaki İstanbul'a dair eserlerinde de görüldüğü gibi, Boğaz manzarasında gemileri, kalyonların da yer aldığı gün batımını, gün doğumunu ve mehtaplı geceleri resmetmiştir. Abdülmecid Efendi'nin, saray koleksiyonundaki bu Ayvazovski tablolarını elbette bilmekteydi. Bu resimler, Siste Kalyon tablosuna da ilham kaynağı olmuş olmalıdırlar.

Abdülmecid Efendi'nin yirmi altı yaşındayken resmettiği tabloda, sisli bir havanın resmedildiği deniz manzarasına bşr kalyonun silüeti hâkimdir. Direğindeki bayrağı rüzgârla dalgalanan bu kalyonun önünde, kürekleri görülen bir filika vardır. Filikanın içinde kürekçilerin yanı sıra diğer yolcular ile taşınmakta olan eşyalar istiflenmiştir. Ressam, sisli havaya rağmen parlayan güneşi, açık mavi deniz sularının üzerinde beyaz ışık hüzmeleri ile yansıtmıştır. Manzaranın arka planı uçuk pembe ve eflatun renkler ile bir belirsizliğe işaret etmektedir. Tuvalin sağ alt köşesinde ressamın imzası ve 1895-96 tarihi vardır.