Ikenga figure, Ibo culture

Het beeld diende als persoonlijk altaar. Het functioneert als huisbeschermende geest, als persoonlijke beschermer van het hoofd van de huishouding, zonder welke geen gezinslid in vrede zou kunnen slapen. In de Ikenga bevindt zich de beschermgeest van de eigenaar die hem raadpleegt bij allerlei belangrijke kwesties en crisissen, bijvoorbeeld wanneer hij op reis of op jacht gaat.
Het beeld heeft een machete in de rechter- en een afgehouwen mensenhoofd in de linkerhand. Er bestaan diverse interpretaties hiervan die samenhangen met de functie van het beeld. Volgens Leyten (1975) verwerft een jongeman zijn Ikenga na terugkeer van zijn eerste koppensnellerstocht. De Ikenga is zijn eerste bezit dat de basis vormt voor zijn huis(altaar) waarna hij kan huwen. Alle mannen met een gezin bezitten een Ikenga, vrouwen normaliter niet, maar reeds in de jaren 70 van de twintigste eeuw schaften ook zij wel Ikenga's aan. In die periode kocht ook de jongeman bij intrek in zijn nieuwe huis zo'n beeld op de vrije markt. Het beeld wordt dan direct in gebruik genomen door het in te wijden met palmwijn en kolanoten.
Volgens Henderson (1972: 357) speelt de Ikenga een rol in de context van de age-set. Bij de inwijding van de Ikenga zijn de leeftijdsgenoten dan aanwezig.
De inheemse benaming 'Ikenga' wordt op verschillende wijzen vertaald. Het zou samengesteld zijn uit 'aka' en 'nga', respectievelijk iets te maken hebben met zintuiglijke waarneming, vertaald met 'hand, arm' en 'schouder'. Daarom betekent Ikenga 'de cultus van de rechterarm' (Leyten 1975). Andere vertalingen zijn: 'altaar voor de kracht van de rechterhand' en 'plaats van kracht' (I-ke is kracht, macht)
Het spraakgebruik en de vele spreekwoorden getuigen van het belang van de Ikenga in het leven van de eigenaar, die altijd spreekt over 'mijn Ikenga' of over 'mijn rechterhand'. 'Mijn Ikenga staat rechtop vandaag' betekent ongeveer 'ik heb vandaag veel geluk'. Valt de Ikenga om, dan is dit een waarschuwingsteken om op te passen. De betekenis van de rechterhand wordt verschillend geïnterpreteerd in de literatuur, wel worden Ikenga en de rechterhand in het gehele verspreidingsgebied geassocieerd met kracht, moed en ondernemingszin van de individuele Ikenga-aanbidder.
Het concept Ikenga zit dus verweven in de gehele Ibo samenleving en het beeld Ikenga wordt in meerdere contexten gebruikt en de betekenis is afhankelijk van deze context en zijn gebruiker.

circa 53 x 14cm (20 7/8 x 5 1/2in.)

Source: collectie.tropenmuseum.nl