Dama z gonostajem

"Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci to jeden z najpiękniejszych portretów na świecie, najważniejszy i najcenniejszy obraz w polskich zbiorach. Jeden z zaledwie kilkunastu namalowanych przez Leonarda da Vinci obrazów od 19 maja jest prezentowany w Gmachu Głównym MNK.

Od 29 grudnia 2016 roku "Dama z gronostajem" jest własnością Muzeum Narodowego w Krakowie. Arcydzieło namalował 38-letni Leonardo w roku 1490 w Mediolanie. Obraz przedstawia dziewczynę trzymającą na lewej ręce białe zwierzątko, gronostaja (odmianę łasicy), a prawą - głaszczącą jego futerko. Kupił go około roku 1800, zapewne we Włoszech, książę Adam Jerzy Czartoryski i ofiarował swojej matce Izabeli Czartoryskiej. Izabela umieściła go w 1809 roku w Domku Gotyckim – jednym z dwóch budynków nowootwartego, pierwszego na polskich ziemiach muzeum "narodowego" w Puławach.

Dziewczyna ukazana na portrecie to Cecylia Gallerani, kochanka księcia Mediolanu Lodovica Sforzy, zwanego Maurem. Obraz jest alegorią miłości ich obojga, a gronostaj (po włosku ermellino) na ręku dziewczyny jest ich emblematem. Po tym, jak Sforza w 1488 roku przyjął od Ferdynanda Aragońskiego, króla Neapolu, "Order gronostaja", nazywano go "Ermellino Bianco" ("Białym gronostajem"). Od nazwy łasicy i gronostaja ( po grecku "galee") pochodzą też dwie pierwsze sylaby nazwiska Cecylii. Podobno ją także nazywano "Ermelliną". Zatem zwierzątko to także kryptonim obojga kochanków.