Na folwarku

W marcu 1874 roku, w drodze powrotnej z Monachium, Józef Chełmoński odwiedził Ukrainę. Po przyjeździe do Warszawy stworzył obrazy, uchodzące za wybitne przykłady realizmu w rodzimym malarstwie: Babie lato, Stróż nocny, Jesień, Przed odjazdem gości na Ukrainie, Sprawa u wójta oraz Na folwarku. Dzieła te wyznaczyły krąg tematów charakterystycznych dla twórczości artysty: pejzaż wiejski ukazujący życie chłopstwa i szlachty.
Na folwarku przedstawia scenę z życia kresowego ziemiaństwa ujętą w rozległym, słonecznym krajobrazie. Obraz zachwyca znakomitym odczuciem przestrzeni, powietrza i światła. Pragnąc podkreślić ulotność prozaicznej chwili oraz witalność i zmysłowy urok ukraińskiego pejzażu, Chełmoński zaakcentował przypadkowość układu kompozycyjnego. W charakterystyce przedstawicieli kresowego społeczeństwa: przysadzistej dziedziczki, dziedzica z sarmackim wąsiskiem, siwowłosego ekonoma oraz stajennego o szerokich, spracowanych dłoniach dostrzegalny jest znakomity zmysł obserwacji oraz poczucie humoru. Pospolite piękno tych postaci nie zyskało jednak uznania warszawskiej krytyki, która nie była w stanie zaakceptować realizmu dzieła. Artyście zarzucano trywialność, nieestetyczność i dziwaczność. Widzów szokowała również ostra, kontrastowa kolorystyka oraz śmiały, żywiołowy sposób malowania, które uznano za błędy warsztatowe, wynikające z niestarannego wykończenia warstwy malarskiej obrazu.