Zakuwana Polska (Polonia, Rok 1863)

W 1863 roku Jan Matejko zaczął tworzyć obraz pt. Po¬lonia 1863 (Zakuwana Polska). Dzieło nigdy nie zostało dokończone.
Jest alegorycz¬nym wizerunkiem upadku powstania styczniowego (1863–1864).
Widoczna pośrodku młoda kobieta w ża¬łobnej sukni, z rękami ułożonymi na kowadle, uosabia Polskę, a odrywana od niej przemocą kobieta w bieli jest personifikacją Rusi.
Leżący w kałuży krwi u stóp carskich oficerów trup częściowo obnażonej ko¬biety stanowi uosobienie Litwy.
Polonia to jedyny obraz Matejki poruszający temat wydarzeń współczesnych artyście, traktujący je jednak w sposób symboliczno¬-alegoryczny.