Stilleven met gipsbeeldje

Afscheidsgroet
Na twee jaar in het drukke Parijs te hebben gewoond, verlangt Van Gogh naar een landelijke omgeving en verwacht die in het zuiden van Frankrijk te vinden. Over de betekenis van de drie motieven op het raadselachtige Stilleven met gipsbeeldje valt alleen te speculeren, maar mogelijk is het schilderij een afscheidsgroet aan de stad en aan Theo.

Beeldje en roos
Het gipsen beeldje van een Venustorso heeft Van Gogh tijdens zijn leertijd bij de historieschilder Ferdinand Cormon in 1886 al meermalen getekend en geschilderd. Het verwijst wellicht naar het begin van zijn Parijse verblijf. De roos (met zijn doornen) is misschien op te vatten als Van Goghs wens voor een gelukkig liefdesleven voor Theo, die eerder in 1887 Jo Bonger ten huwelijk heeft gevraagd.

Romans
De afgebeelde boeken zijn Edmond en Jules de Goncourts Germinie Lacerteux, over het tragische dubbelleven van een dienstbode, en Guy de Maupassants Bel-Ami, over een opportunist die zich met zijn charmes weet op te werken. Van Gogh vermeldt deze romans herhaaldelijk in zijn brieven en noemt ze respectievelijk een voorbeeld van ‘het leven zoals het is’ en een ‘meesterwerk’.