Czarny Staw – kurniawa

Dzieła pejzażowe Stanisława Witkiewicza, zgodnie z postulatami realizmu, miały ukazywać góry w pozbawiony egzaltacji, obiektywny i zgodny z rzeczywistością sposób. Artysta dążył do pełnej autonomizacji natury.
Przykładem takiego podejścia jest zimowy krajobraz przedstawiający tatrzański Czarny Staw w czasie zamieci śnieżnej, zwanej w gwarze podhalańskiej kurniawą. Specyficzne wykadrowanie kompozycji zostało prawdopodobnie zainspirowane sztuką japońską. Skalne zbocza kontrastują ze wzburzonym, mrocznym lustrem wody. Wrażenie dynamicznego ruchu potęguje śnieżny „taniec” przesłaniający mleczną zasłoną szczyty na dalszym planie. Niemal irracjonalne księżycowe światło tworzy silne kontrasty światła i cienia. Mocno zawężona kolorystyka sprowadza się do ciepłych brązów, czerni, szarości i bieli. Posiłkowanie się fotografią wpłynęło na twardy, hiperrealistyczny modelunek, jednak malarski opis zjawiska atmosferycznego powstał zapewne w oparciu o skrupulatne studia plenerowe. Nieokiełznany żywioł szalejącej w Tatrach zawieruchy tworzy – być może nawet wbrew intencjom twórcy – niepokojący i fascynujący jednocześnie nastrój o romantycznej wymowie.