Adfeilion Abaty Nedd

'The ruins of the once splendid abbey of Neath, for White Monks, on the west bank of the river Neath, built by Sr. Rd. Greenfeeld one of the 12 Norman Kts. who conquered Glamorgan. To this monastery the ill fated Edward the 2d. fled for shelter. He was here concealed for sometime but being discover'd, he was taken to Berkley Castle where he suffered a cruel death. Glamorganshire.'

Roedd John ‘Warwick’ Smith (1749-1831) yn arlunydd dyfrlliw enwog iawn yn ei ddydd. Rhwng 1784 a 1806 ymwelodd yn aml â Chymru ac mae’n amlwg iddo gael ei hudo gan y wlad. Yng nghasgliad y Llyfrgell, ceir 162 llun dyfrlliw sy’n dangos ffrwyth ei waith paentio tra’r oedd ar ei deithiau yma.