Osmanlı Rus Savaşı

Abdülmecid Efendi’nin de aralarında olduğu Osmanlı şehzadelerine resim dersleri veren Polonyalı ressam Stanisław Chlebowski, 1864’te İstanbul’a gelir. Sadrazam Fuad Paşa tarafından Sultan Abdülaziz’e takdim edilir ve 1870-1875 arasında saray ressamı olarak görev yaparken, Sultan tarafından üçüncü rütbeden Mecîdî Nişanı ile ödüllendirilir.

Sanatçı, İstanbul’da kaldığı süre boyunca, saray sahneleri ve portrelerin yanı sıra, Abdülaziz’in talebi ile sıklıkla Osmanlı tarihinden savaş sahneleri resmetmiştir. Tüm Saray ressamları gibi o da kendisine verilen siparişleri yerine getirmek ve talepler doğrultusunda eserler vermekle yükümlüdür. Diğer ressamlardan farklı olarak Chlebowski’nin, askerî konulu resimlerinin çoğunu, kendisi de şehzadeliğinde resim dersleri almış Sultan Abdülaziz ile birlikte hazırladığı taslaklardan yola çıkarak yaptığı bilinmektedir. Ressamın savaş resimleri için Sultan Abdülaziz’in yapmış olduğu eskizlerden bazıları, bugün Krakov’daki Ulusal Müze Koleksiyonu’ndadır. Akıcı çizgilerle yaptığı eskizler, Abdülaziz’in yeteneğini ve kişisel merakını yansıtmanın yanı sıra Chlebowski ile ortak çalışmalar yürüttüklerinin de göstermektedir.

Osmanlı Rus Savaşı adlı bu tablo imzasızdır ve Abdülmecid Efendi’ye atfedilir. Şehzade, kendisinin de resim öğretmeni olan Chlebowski’nin, babası Sultan Abdülaziz için yaptığı askerî zaferleri konu alan tablolarına benzer bir savaş sahnesi resimlemiştir. Rumi takvime göre 1293 senesine denk gelmesi nedeniyle “93 Harbi” olarak da bilinen savaş, 1877-1878 arasında gerçekleşmiş ve Osmanlı’nın yenilgisiyle sonuçlanmıştır. Harbin en önemli muharebelerinden biri Plevne Savunması’dır. Osmanlı ordusu, 145 gün boyunca, kendisinden çok daha güçlü Rus ve Rumen ordularının gerçekleştirdiği üç büyük taarruza direnmiş ve Plevne’yi savunmuştur. Savaş, Osmanlı için zafer ile sonuçlanmamış olsa da, Abdülmecid Efendi bu savaşın muzaffer bir cephesini ele almıştır.

Tabloda at üzerindeki Osmanlı askerleri kılıçları havada, tüfeklerini ateşlerken mücadelenin kazananı olarak resmedilmiştir. Rus askerleri, 19. yüzyılın ikinci yarısından Birinci Dünya Savaşı’na kadar giydikleri lacivert üniformalarıyla kolaylıkla tespit edilir. Hem yerlere savrulmuş halleri, hem de Osmanlı askerlerine oranla daha küçük boyutta resmedilmiş olmaları ile yenilgilerine vurgu yapılmak istenmiştir. Tablonun Plevne müdafaasını resmettiği kabul edilir ise, sol arkada kısmen görülen kale de Plevne Kalesi olmalıdır.