Genç Kız

Abdülmecid Efendi, babası Sultan Abdülaziz’in ölümünden sonra Feriye Sarayı’nda yaşamaya başlamış, 1918’de Veliahd ünvanını alınca da Dolmabahçe Sarayı’na taşınmıştır. Osmanlı sultanları için kitapların ve kütüphanelerinin her zaman büyük bir önemi olmuştur. Bu geleneği devam ettiren Abdülmecid Efendi değerli bir kütüphane oluşturmuş, onu taşındığı her mekâna da nakletmiştir. Aldığı iyi eğitim sayesinde Batı dillerine ve kültürüne hâkim olanAbdülmecid’in kütüphanesinde; Osmanlıca, Farsça, Arapça’nın yanı sıra Almanca ve Fransızca da olmak üzere, 10.000’i aşkın eser bulunur. Avrupa şehirlerinden sipariş edilen ve posta ile gelenlerin yanı sıra İstanbul’dan satın alınmış edebiyat, müzik, siyaset konulu kitaplarıyla birlikte, abone olduğu yerli ve yabancı birçok gazete ve dergi de kütüphanesini oluşturan yayınlar arasındadır. Ansiklopedi, sözlük, atlaslar, ailesine ait fotoğraflar ve pek çok albüm,koleksiyonun önemli parçalarıdır. Kütüphanesinde güzel sanatlar hakkında 500’e yakın kitap bulunmaktadır. Bunların 236’sı resim sanatıyla ilgilidir. Kartpostal koleksiyonunda farklı kişilerden aldığı yazılı kartpostalların yanı sıra Avrupa’daki ve İstanbul’daki müze yapılarının ve barındırdıkları eserlerin görselleri, ilgi duyduğu konular hakkında ipucu vermektedir.

Abdülmecid Efendi’nin 1906’da, kâğıt üzerine pastel ile resmettiği bu Genç Kız portresi, şehzadenin kopist (mevcut bir eserden kopyalayarak resmeden) olarak çalıştığı bir eseridir. Orijinal portre, Barok Klasisizmin temsilcilerinden, Bologna okuluna mensup İtalyan ressam Guido Reni’ye (1575-1642) atfedilen, 1599 tarihli Beatrice Cenci portresidir. Tuval üzerine yağlıboya portre, bugün Roma’daki Palazzo Barberini’de sergilenmektedir.

Guido Reni, tüm Barok dönemi ressamları gibi, seyirciye duygusal bir çekim alanı yaratan jest, vücut dili ve ifadelerin tesirini eserlerinde etkili şekilde kullanmıştır. Beatrice’nin mahcup, çekingen ifadesi, arkaya bakarkenki masum bakışı, onun trajik hikâyesini akıllara getirmektedir. Bir şatoda baskı altındaki hayatının ardından Beatrice, kardeşlerinin ve üvey annesinin yönlendirmesiyle, düşkün ve yoksul bir adam olan babası Francesco Cenci’yi öldürtmüştür. Ölümün ardından yapılan soruşturmalar cinayetin sırlarını açığa çıkartmış ve Beatrice, Papa VIII. Clemens (1536-1605) tarafından idam ile cezalandırılmıştır.

Abdülmecid Efendi’nin bu hikâyeden haberdar olup olmadığını bilmek mümkün olmamakla birlikte, portrenin bir kopyasına kütüphanesindeki yayınlar ya da kartpostallar sayesinde ulaşmış olması muhtemeldir. Guido Reni’nin portresi zarif bir genç kızı betimlerken, Abdülmecid’in portresindeki genç kız daha toplu, yapılı, çocuksu bir kızdır. Pastel boyanın katkısıyla, Guido Reni’nin dramatik ışık kullanımı şehzadenin tablosunda daha da aydınlık bir ifadeye imkân vermiştir.