„Powrót Odysa” zrealizowany został przez Tadeusza Kantora w 1944 roku w okupowanym przez Niemców Krakowie. Pierwsze przedstawienie odbyło się w prywatnym mieszkaniu Magdaleny Stryjeńskiej przy ul. Grabowskiego 3. Przygotowanie spektaklu wymagało wyjątkowej odwagi i poświęcenia ze względu na wzmożoną kontrolę i represje ze strony okupanta. Praca twórcza w sytuacji zagrożenia oraz w obliczu katastrofy odcisnęła piętno na późniejszych działach Kantora.