Het Heilige Roomse Rijk was een rijk in Centraal-Europa en omringende gebieden. 'Rooms' betekent in dit verband zowel 'romeins' als 'gelegitimeerd door het hoogste kerkelijke gezag in Rome'. De keizer werd gezalfd en gekroond door het hoofd van de Kerk, de paus. Het Rijk werd op gezag van keizer Napoleon in 1806 opgeheven. Het was geen staat in de moderne betekenis van het woord, maar een politiek verband van wereldlijke en kerkelijke gebieden die direct of indirect onderworpen waren aan de soevereiniteit van de Rooms-Duitse keizer of koning.
De relatie van de keizer met zijn gebieden veranderde herhaaldelijk, evenals zijn machtsbereik. Een deel van het Rijk stond onder zijn persoonlijke controle, de overige gebieden bestonden uit een groot aantal hertogdommen, graafschappen, prinsdommen, bisdommen, aartsbisdommen en vrijsteden en rijkssteden. De samenhang tussen deze gebieden nam in de loop van de middeleeuwen eerder af dan toe. In de late 15e en vroege 16e eeuw werden voor het Duitse deel van het rijk een aantal gemeenschappelijke instituties geschapen, zoals de Rijksdag, het Rijkskamergerecht als hoogste juridische instantie, en de kreitsen.