Pozostał po nich ślad…

Blok nr 11 zwany jest Blokiem Śmierci. W jego piwnicach znajdował się areszt obozowy. Na parterze i piętrze przebywali między innymi: więźniowie karnej kompanii, kompanii wychowawczej. Ponadto umieszczano tu więźniów policyjnych, których przywożono przede wszystkim z więzienia śledczego w Mysłowicach.

W szczególnych wypadkach więźniów policyjnych osadzano w celach znajdujących się w piwnicach bloku 11. Byli nimi prawie sami Polacy.

Wspomniane inskrypcje, będące bardzo często ostatnim pożegnaniem ze światem, świadczą zazwyczaj o niezwykłej odwadze oraz wielkim harcie i umiłowaniu Ojczyzny. Narzędziami do ich wykonania były: kawałek ostrego przedmiotu, wsuwka do włosów, ołówek, kredka, a nawet paznokieć.

Jest tych napisów kilkaset, ostatnie noszą datę 6 stycznia 1945 r., wykonane więc zostały na trzy tygodnie przed wyzwoleniem Auschwitz.

Napis pozostawiony przez Jana Cupiała w bloku 11

"Cupiał Jan z Trzebini został skazany na karę śmierci 31 października 1944 roku. Proszę zawiadomić Rodzinę".

"Dancygierstrasse 6 Kreis Krenau"

Po krótkim pobycie w więzieniu w Mysłowicach przewieziono go do Auschwitz i umieszczono w bloku nr 11, jako tzw. Polizeihäftlinga – więźnia policyjnego. 31 października 1944 r. sąd pod przewodnictwem szefa katowickiego gestapo Johannesa Thümmlera skazał kilkudziesięciu więźniów policyjnych na śmierć.

Jednym z nich był Jan Cupiał, który w dniu następnym – 1 listopada 1944 r. – został przewieziony do Auschwitz II–Birkenau i tam stracony.

Żona Jana Cupiała – Stefania – z ich córką Krystyną

"Kochana Stefciu, moja żonko. Już dzisiaj 31/10 idę niewinnie na wykończenie. Pamiętaj zawsze o mnie, moja Żonko, a naszą ukochaną córeczkę wychowaj ją w porządku i pobożnie, żeby ją Pan Jezus miał w swojej opiece".

"Gdy otrzymasz tę kartkę pokaz ją Mojej Mamie. Kochana Mamo i Bracia i Siostry, żyjcie w zgodzie i nie róbcie krzywdy mojej córeczce i żonie. Zostańcie z Panem Bogiem i módlcie się za mnie. Jan Cupiał".

Gryps Jana Cupiała do żony Stefanii.

Treść grypsu: „Adres Cupiał Stefania Trzebinia Dancygierstr. N. 6 proszę uprzejmie tę karteczkę dorenczyć na ten adres. Kochana Żoneczko i moja najdroższa córeczko Krysiu”.

„Wasz ukochany ojciec i wasz opiekun dnia 31/10 już jest osądzony na śmierć, ginie zupełnie niewinnie. […] zostańcie z Panem Bogiem. Żoneczko wychowaj naszą Krysię, żeby ją Pan Bóg nie opuścił i Ciebie”.

„Kochana Mamo, Bracia i Siostry opiekujcie się moją córeczką, ukochaną i moją żonką, żyjcie w dobrej zgodzie. Niech was Bóg ma w swej opiece i módlcie się za moją duszę. Cupiał Jan”.

Przed śmiercią zdołał wykonać na belce stropowej w sali na parterze w bloku nr 11 napis.

„Idzie w ślad Ojca – Goliński Bronisław, rodem 1.07.1925 Cieszyn, za Polskę do pieca 31.10.1944”.

Bronisław Goliński nie ukrywał swoich antyhitlerowskich poglądów, za co latem 1944 r. został przez gestapo aresztowany i 15 września tegoż roku uwięziony w Auschwitz.

Akt zgonu Bronisława Golińskiego

Wcześniej więźniem tego obozu był jego ojciec Józef Goliński, osadzony w Auschwitz za działalność konspiracyjną (nr obozowy 1231), który zginął 8 lutego 1941 r.

Razem z nim był aresztowany i więziony w Auschwitz jego brat Władysław (nr obozowy 1232), zwolniony z obozu 21 maja 1942 r.

Władysław Goliński, ur. w 1897 r., stryj Bronisława Golińskiego, zwolniony z Auschwitz 21 maja 1942 r.

Władysław Kokot został aresztowany w sierpniu 1944 r. za działalność konspiracyjną w Armii Krajowej. Posługiwał się pseudonimami „Magiera” lub „Magita”. Przebywał w więzieniu w Mysłowicach, skąd wywieziono go do Auschwitz i osadzono jako więźnia policyjnego w bloku nr 11.

Został stracony z wyroku sądu doraźnego w Auschwitz II-Birkenau 1 listopada 1944 r.

Koperta, w której został przesłany przez Józefa Kokota gryps do jego żony Heleny

„Moja najukochańsza nie rozpaczaj zbytnio, taki jest już nasz los. Udowodniono mi AK, więc też piszę Ci o tym, ażebyś wiedziała, o co. Tak nie mam już więcej słów, nie umiem więcej pisać”.

„Lepiej, że się kończy, jak miałbym dalej tak cierpieć i przez ten cały czas pobytu tutaj wyczekiwać na tę tak oczekiwaną śmierć. Zatem wszystkich żegnam i przebaczcie mi wszystko, jak również i ja Wam przebaczam”.

„Helu i moje sierotki Was też żegnam, zostańcie z Bogiem i proszę mi wszystko przebaczyć. To są moje ostatnie życzenia dla Was. Pozostaje Twój kochany mąż i ojciec Magita”.

„Kto ten list odnajdzie proszę usilnie na Boga Wszechmogącego wysłać go pod wspomnianym adresem jaki się na kopercie znajduje, bardzo mi na tym zależy, to wszystko, takie moje ostatnie życzenie”.

W jednej z sal na parterze bloku nr 11 zachował się na belce stropowej napis.

“Kokot Władysław /9a/ Petrowitz, Adolf Hitler Street 247”.

„Proszę powiadomić moją żonę Helenę o moim straceniu Za Wolność, Ludy giną”.

Dopiero w 1987 r. udało się ustalić, że Wiesław Lupa z Olkusza więziony był w bloku nr 11 i 31 października 1944 r. został skazany przez sąd doraźny na karę śmierci, którą wykonano w dniu następnym w Auschwitz II-Birkenau

Na belce stropowej w jednej z sal znajdujących na parterze w bloku nr 11 pozostał wykonany przez niego napis.

„Wiesław Lupa Olkusz, Robert Koch str. 6, przywieziony 5.10.44, został stracony 1.11.44”.

W dniu 7 października 1944 r. Jan Strycharski poszedł do pracy w kopalni „Siersza” w Trzebini, gdzie został aresztowany. Jego żona Maria po kilku dniach pojechała do Trzebini na widzenie z mężem.

Na tamtejszym posterunku policji została jednak zatrzymana i po kilku dniach wraz z mężem przewieziono ją do więzienia w Mysłowicach, a następnie osadzono w Auschwitz, gdzie zginęła w niewyjaśnionych do dzisiaj okolicznościach.

W dniu 5 stycznia 1945 r., podczas ostatniego posiedzenia sądu doraźnego, Jan Strycharski został skazany na karę śmierci.

W dniu następnym wraz z innymi skazańcami został wywieziony z bloku nr 11 i stracony w Auschwitz II-Birkenau.

Jesienią 1943 r. angielski lotnik Alfred Walke zbiegł z obozu jenieckiego i poprosił o pomoc rodzinę Schumacherów, zamieszkałą w Trzebini, u której ukrywał się do wiosny 1944 r.

Niestety, został on powtórnie aresztowany, załamał się podczas śledztwa i podał nazwisko Juliana Schumachera jako tego, który pomagał mu w ukrywaniu się i dostarczył fałszywe dokumenty.

W dniu 21 sierpnia 1944 r. Schumacher został aresztowany i po dwumiesięcznym pobycie w więzieniu w Mysłowicach przewieziony do bloku nr 11. Z wyroku sądu doraźnego został stracony w Auschwitz II-Birkenau 1 listopada 1944 r.

W dniu 31 października 1944 r. Julian Schumacher został skazany w bloku nr 11 przez „sąd doraźny” na karę śmierci i stracony w dniu następnym w Auschwitz II-Birkenau.

Na krótko przed śmiercią zdążył na belce stropowej w sali na parterze tego bloku, gdzie był więziony, napisać:

„Schumacher Julian z Trzebini, 31.10.44 ogłoszono wyrok, 1.11.44 jeszcze żyje”.

Zawiadomienie władz niemieckich o straceniu Juliana Schumachera w dniu 1.11.1944 r.

with his wife Bronisława

„Z dzieciństwa utkwił mi w pamięci moment aresztowania mojego ojca, który wkrótce znalazł się w Oświęcimiu. Było to jesienią 1944 r. Do naszego rodzinnego domu w Porąbce-Zawodziu przyszło dwóch gestapowców z psem".

„Zabrali wówczas ojca, który po niedługim czasie został zamordowany. Jedyna wiadomość, jaką otrzymaliśmy od niego, to prośba o przysłanie ciepłej odzieży”.

„W kilka miesięcy po jego śmierci, 25 kwietnia 1945 r., urodziła się moja siostra Maria” – wspomnienia córki Mieczysława Wojciechowskiego – Leokadii Krupy.

W jednej z sal na parterze w bloku nr 11 Mieczysław Wojciechowski pozostawił dwa napisy.

„Wojciechowski M. sporomki został stracony 30 paz 44 rk”

Gryps Mieczysława Wojciechowskiego do żony Bronisławy i córki Leokadii.

Najukochańsza Żono. Żegnam Cię wraz z moją najdroższą Lolunią i Matką moją. Ja odchodzę z tego świata dnia 30/7 wieczór do pieca. Zostałem na śmierć skazany jako bandyta.

Najdroższa Broniu przykro jest mi że was odszedłem, wierz mi że nie mogę ci więcej pisać, ręka mi drży, łzy oczy zalewają, że ginę tak przytomnie a niewinnie, Idzie nas 58 i 10 kobiet.

Całuje Cię po niezliczone razy i Lolunię. 7-ma wieczór wspominaj 30/paź. pomódl się, zmów pacierz. Loluni powiedz, że tatusia już nie ma, nie mogę pisać, nie mogę. Żegnam was wszystkich, Zostańcie z Bogiem. W.M.

„Zofia Zdrowak lat 16”.

Podczas okupacji hitlerowskiej w pobliżu domu Zofii Zdrowak pracowali więźniowie Auschwitz, wykonujący na polecenie SS prace rolne, melioracyjne i pomiarowe.

Z biegiem czasu Anna Zdrowak, matka Zofii, nawiązała z nimi potajemne kontakty, dostarczając im, za zgodą przekupionych esesmanów, pożywienie.

Anna i Jan Zdrowakowie (w środku) przed swoim domem w Budach oraz ich dzieci: Zofia (od lewej) i Emilia. Fot. z 1940 r. Zofia Zdrowak została łączniczką oddziału ZWZ/AK „Sosienki”.

Do jej konspiracyjnych obowiązków należało przede wszystkim podtrzymywanie dalszych tajnych kontaktów z obozem w celu dożywiania więźniów, przejmowania pisanych przez nich grypsów oraz pomoc w przygotowywaniu ucieczek więźniów.

W dniu 3 grudnia 1944 r. grupa partyzantów Armii Krajowej z oddziału „Sosienki, składająca się z uciekinierów z Auschwitz i przebywająca w domu Zdrowaków w Budach, została otoczona przez esesmanów.

Podczas walki trzech partyzantów zginęło. Aresztowano całą rodzinę Zdrowaków – Annę Zdrowak, jej męża Jana i dwie córki: Zofię i Emilię. Umieszczeni zostali w celach bloku nr 11

„Engel Mikulaš Źylina Slowensko”.

W Auschwitz Engel został oznaczony numerem 48540. Dwukrotnie podejmował nieudane ucieczki z obozu.

Po powtórnym schwytaniu w dniu 18 lipca 1944 r., umieszczono go w celach aresztu obozowego w podziemiach bloku nr 11, a następnie został stracony w Auschwitz około 10 sierpnia 1944 r.

Telegram o ucieczce z obozu Nikolausa Engla, Franza Habetina i Josefa Maliny 14.07.1944 r. i ich schwytaniu, cztery dni później, 18.07.1944 r.

Edek Galiński i Mala Zimetbaum poznali się w 1943 r., będąc więźniami KL Auschwitz II-Birkenau, skąd uciekli 24 czerwca 1944 r. Schwytano ich jednak wkrótce i osadzono w celach aresztu obozowego w podziemiach bloku nr 11.

Edward Galiński przebywał kolejno w celach oznaczonych numerami: 17, 18, 19, 20, 21 i 23. W każdej z nich pozostawił wyryty na tynku ściany lub na wewnętrznej stronie drzwi napis.

W każdej z nich pozostawił wyryty na tynku ściany lub na wewnętrznej stronie drzwi napis: "Edward Galiński nr 531, Mally Zimetbaum nr 19880, 6 VII 1944”.

Edward Galiński, nr 531 (fotografia obozowa).

Aresztowany wiosną 1940 r. z grupą uczniów szkół średnich z Jarosławia i osadzony w więzieniu gestapo w Tarnowie. W kilka tygodni później – 14 czerwca 1940 r. – został przywieziony pierwszym transportem więźniów politycznych z Tarnowa do Auschwitz.

Edward Galiński w obozowej ślusarni (pierwszy z prawej)

Mala Zimetbaum aresztowana została 11 września 1942 r. podczas łapanki Żydów na dworcu centralnym w Antwerpii i osadzona w obozie przejściowym Malines w Belgii.

15 września 1942 r. znalazła się w transporcie Żydów, który skierowany został do Auschwitz, gdzie otrzymała numer 19880.

Portret Mali Zimetbaum wykonany w obozie przez współwięźniarkę Zofię Stępień-Bator.

Dzięki ujmującej powierzchowności oraz znajomości kilku języków obcych została zatrudniona w obozie kobiecym na terenie Auschwitz II-Birkenau jako tłumaczka i goniec.

Telegram zawiadamiający o ujęciu 7.07.1944 r. zbiegłych: Edwarda Galińskiego oraz Mali Zimetbaum i dostarczeniu ich do Auschwitz.

W drugiej połowie sierpnia 1944 r. w obozie męskim na terenie Auschwitz II–Birkenau postawiono dla Edka Galińskiego szubienicę, na której został stracony.

Przebieg egzekucji Mali tak wspomina Sara Goldberg, której Mala w obozie uratowała życie: „22 sierpnia 1944 r. zwołano więźniarki obozu kobiecego w Brzezince na plac apelowy, gdzie miała się odbyć egzekucja Mali Zimetbaum...

...Mala trzymała się dzielnie do końca. Podczas odczytywania wyroku podcięła sobie żyły żyletką, którą wcześniej schowała we włosach, i skrwawionymi rękami spoliczkowała esesmana”.

Pukle włosów Mali i Edka

W podziemiach Bloku Śmierci pozostały napisy, które Antoni Szlachcic wyrył w tynku celi nr 20: „Babice” (miejsce zamieszkania), „Maria” (imię matki) i „Laura” (jego pseudonim konspiracyjny). Rodzina zamordowanego odkryła ich istnienie wkrótce po wyzwoleniu.

Następna informacja o podobnym odkryciu została przekazana bliskim Antoniego Szlachcica dopiero czterdzieści lat później, kiedy w 1986 r. został zauważony, tym razem na ścianie celi nr 19, jeszcze jeden napis jego autorstwa.

„Antoni Szlachcic, ur. 2.3.1919 r., Babice, p. Oświęcim, 18 V – 22 V 1944 r.”

W czasie okupacji mieszkańcy Babic zostali przez Niemców wysiedleni. Antoni Szlachcic zamieszkał wraz z rodzicami w Oświęcimiu.

Był członkiem konspiracji i wchodził w skład sztabu obwodu oświęcimskiego Armii Krajowej. Obwód ten odegrał doniosłą rolę w niesieniu pomocy więźniom Auschwitz.

Od lewej: Antoni Szlachcic, Maria Szlachcic (jego matka), Helena Gniatkowska (jego siostra) z mężem Bronisławem Gniatkowskim

Wiosną 1944 r. Antoni Szlachcic został aresztowany i osadzony w podziemiach bloku nr 11. 5 stycznia 1945 r. w bloku nr 11 podczas ostatniego posiedzenia sądu doraźnego pod przewodnictwem Johannesa Thümmlera został skazany na śmierć.

Zginął w dniu następnym w Auschwitz II-Birkenau, rozstrzelany wraz z innymi w krematorium nr 5.

Napis wykonany przez Juliana Likusa w tynku celi nr 19.

W 1941 r. jako robotnik cywilny po raz pierwszy zetknął się z więźniami Auschwitz. Wraz z nimi pracował do wiosny 1944 r. przy prefabrykacji gotowych elementów budowlanych.

Wtedy to więzień Jan Tomczyk zwrócił się do niego z propozycją, aby jemu i czterem innym więźniom dopomógł w zorganizowaniu ucieczki, która wkrótce doszła do skutku. Uciekinierzy zostali jednak schwytani. Podczas śledztwa ujawnili oni nazwiska osób, które pomogły im w ucieczce.

13 października 1944 r. podczas pracy na terenie Buna Werke nastąpiło aresztowanie Juliana Likusa, którego najpierw umieszczono w obozie w Monowicach, a następnie przewieziono do bloku nr 11 w Auschwitz.

Za pomoc w przygotowaniu ucieczki został skazany na dożywotni pobyt w obozach koncentracyjnych. Przed świętami Bożego Narodzenia w 1944 r. został ewakuowany z Auschwitz do Buchenwaldu, gdzie doczekał wyzwolenia.

W podziemiach bloku nr 11 pozostały napisy, które porucznik Konstanty Kempa ps. „Tadeusz” wyrył na ścianie oraz na drzwiach celi nr 19: „Kempa Kostek” oraz „Kempa, 2.05.44”.

Napis wykonany przez Konstantego Kempę „Kempa, 2.05.44”.

Porucznik Konstanty Kempa działał w przyobozowym ruchu oporu Armii Krajowej w Oświęcimiu. Na zdjęciu: Konstanty Kempa, uczeń Korpusu Kadetów we Lwowie w latach 1931-1935.

Informacje zebrane przez niego o zbrodniach popełnianych przez załogę SS w Auschwitz były potajemnie przekazywane do Londynu.

Konstanty Kempa, fotografia wykonana w Oświęcimiu na przełomie 1943/1944 r.

28 lutego 1944 r. został aresztowany przez gestapo i uwięziony w Auschwitz. Zginął 6 stycznia 1945 r., rozstrzelany w krematorium nr 5 w Auschwitz II-Birkenau.

Wyrok zapadł w dniu poprzednim, 5 stycznia 1945 r., na ostatnim posiedzeniu sądu doraźnego w bloku nr 11.

Po zakończonym śledztwie w więzieniu mysłowickim został osadzony w bloku nr 11 jako więzień policyjny, gdzie w celi nr 20 pozostawił kilka napisów:

„Czesław Jasieczko, Babice”, „Jasieczko Czesław, żegnam kochanych rodaków [...] w niebie razem Matka Boska Częstochowska ze mną i z wami”,

„Jasieczko Czesław Babice, Bóg z nami”, „Jasieczko z Bogiem, ludzie kochani”.

Czesław Jasieczko z siostrą Felicją przed rodzinnym domem w Babicach koło Alwerni.

Aresztowany w maju 1944 r. za ucieczkę z robót przymusowych w Niemczech, został przywieziony do więzienia w Mysłowicach, a następnie do Auschwitz. 14 sierpnia 1944 r. w publicznej egzekucji w Kocierzu Moszczanickim koło Żywca powieszono piętnastu Polaków.

Jednym z nich był Czesław Jasieczko. Zostali oni wcześniej przez sąd doraźny w bloku nr 11 skazani na śmierć. Egzekucja miała charakter odwetu za stracenie przez partyzantów Armii Krajowej w lipcu 1944 r. kilku miejscowych zdrajców.

Stacja kolejowa w Glamis koło Forfar w Szkocji, 7.03.1941 r. Stefan Jasieński prezentuje sztandar 10. Pułku Strzelców Konnych angielskiej parze królewskiej.

Od lewej stoją: tyłem gen. Stanisław Maczek, królowa Elżbieta, król Jerzy VI, gen. Władysław Sikorski.

Dalej: por. Kamil Czarnecki, aspirant Stefan Jasieński (chorąży sztandaru) i aspirant Andrzej Krzyczkowski.

W 1939 r walczył w wojnie obronnej Polski. Uczestniczył w walkach we Francji w 1940 r., następnie ewakuował się do Anglii. Tam ukończył kurs skoczków spadochronowych-cichociemnych oraz został przeszkolony w zakresie wywiadu.

Stefan Jasieński został zrzucony na spadochronie w okolicach Częstochowy w marcu 1943 r. i wkrótce rozpoczął działalność konspiracyjną w Armii Krajowej.

Latem 1944 r. wysłano go w okolice Oświęcimia, gdzie przebywał około dwóch miesięcy, nawiązując konspiracyjny kontakt z więźniarskim ruchem oporu w Auschwitz. Posługiwał się pseudonimem „Urban”.

Kalendarz wykonany na ścianie celi przez Jasieńskiego

Treść grypsów wysyłanych potajemnie z obozu do „Urbana” zawierała szczegóły o dyslokacji sił niemieckich, zasadach strzeżenia obozu i stanie kompanii wartowniczych SS, informacje o składzie narodowościowym i nastrojach wśród załogi SS oraz dokładne dane o stanie liczbowym więźniów w Auschwitz i jego podobozach.

Cela nr 21 w podziemiach bloku nr 11. Chrystus na Krzyżu wykonany w tynku przez ppor. Stefana Jasieńskiego.

Prowadzone przez „Urbana” prace nad planem uwolnienia uwięzionych za drutami obozu Auschwitz, przerwało tragiczne wydarzenie w nocy z 28 na 29 września 1944 r., kiedy został w pobliżu Auschwitz postrzelony i aresztowany.

Cela w podziemiach bloku nr 11. Chrystus Miłosierny wykonany w tynku przez ppor. Stefana Jasieńskiego.

Po przywiezieniu do Auschwitz początkowo przebywał w szpitalu obozowym, a następnie został przeniesiony do celi nr 21 w podziemiach bloku nr 11, gdzie zginął – w niewyjaśnionych do dzisiaj okolicznościach – w pierwszych dniach stycznia 1945 r.

Zginął w połowie sierpnia 1944 r. Na drzwiach celi nr 24 w bloku nr 11 wykonał rysunek krzyża z napisem: „14.8.44 Kuboszek 'Kuba' Władysław“. Jako oficer rezerwy walczył w kampanii wrześniowej w 1939 r.

Uniknął niewoli i w konspiracji pełnił funkcję komendanta Inspektoratu Armii Krajowej w Rybniku.

Został aresztowany 9 lutego 1944 r. wraz z księdzem Józefem Kanią. Aresztowanych przewieziono do Auschwitz i umieszczono w bloku nr 11.

Jako pierwszy stanął przed sądem doraźnym ksiądz Kania.

Przed egzekucją więziony był w podziemiach bloku nr 11 w celi nr 28. Na trzy dni przed śmiercią na jej drzwiach napisał ołówkiem

„Chciałem tylko być człowiekiem, nie bezduszną składnią cyfr. Byt swój z przyszłym związać wiekiem, dziejów przyszłych poznać szyfr...

... Zdradą przemoc mnie pojmała i zamknęła pośród krat, lecz honoru nie złamała, nawet go nie złamie kat”.

Bernard Świerczyna, szkoła podchorążych w Skierniewicach 1935/1936.

Bernard Świerczyna jako podporucznik rezerwy brał udział w wojnie obronnej Polski w 1939 r. W kilka miesięcy po jej zakończeniu wyjechał do Krakowa, gdzie został aresztowany wiosną 1940 r. i 18 lipca 1940 r. przywieziony do Auschwitz. W obozie otrzymał numer 1393.

Aktywnie działał w konspiracji obozowej, posługując się pseudonimami „Max” i „Benek”. 27 października 1944 r. zdecydował się na udział w brawurowej ucieczce. Uczestniczyło w niej pięciu członków obozowej organizacji ruchu oporu.

W plan ucieczki był wtajemniczony kierowca SS – Rottenführer Johann Roth, który okazał się jednak zdrajcą.

Prowadzony przez niego samochód z ukrytymi w jego wnętrzu uciekinierami, zamiast wywieźć ich na wolność, zatrzymał się przed blokiem nr 11.

Żona Bernarda Świerczyny – Adelajda z synem Felicjanem, fotografia wykonana około 1944 r.

Osadzonych w podziemiach Bloku Śmierci pięciu członków obozowej konspiracji, wśród nich Bernarda Świerczynę i Piotra Piątego, powieszono po apelu wieczornym na placu przed kuchnią obozową 30 grudnia 1944 r.

W jednej z sal na parterze w bloku nr 11 pozostawił napis: „Szeja Jan 13 X 1898 r., za sprawy ojczyzny Polski, zawiadomić rodzinę. Szeja, Sosnowiec, ul. Barbary 4 m 4".

„Szeja Jan 13 X 1898 r., za sprawy ojczyzny Polski, zawiadomić rodzinę. Szeja, Sosnowiec, ul. Barbary 4 m 4".

„Rozstrzeliwanie pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku nr 11” – reprodukcja obrazy b. więźnia KL Auschwitz, Władysława Siwka.

Równocześnie od października 1943 r. do stycznia 1945 r. przewodniczył „sądowi doraźnemu” w KL Auschwitz, wydając ponad 1000 wyroków śmierci.

Po wojnie Thümmler został internowany przez władze amerykańskie, do których w 1947 r. Polska złożyła wniosek o jego ekstradycję. W 1949 r. Thümmler podjął pracę jako robotnik w Oberdorf, potem jako pomocnik w Zakładach Zeissa w Oberkochen, niedaleko miasta Aalen w Badenii-Wirtembergii.

W następnych latach awansował na kierownika jednego z działów zakładów optycznych Zeissa.

W latach 60. Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Katowicach prowadziła przeciwko niemu śledztwo, po zakończeniu którego materiał dowodowy przedstawiono prokuraturze niemieckiej.

W 1979 r. prokuratura w Stuttgarcie sprawę przeciwko Thümmlerowi zawiesiła, gdyż – jak stwierdzono – nie znaleziono dowodów, aby naruszył on prawo lub by działał z niskich pobudek.

Na zdjęciu: sala w bloku 11, gdzie odbywały się sesje sądu doraźnego. Fotografia wykonana tuż po wojnie

Ściana Śmierci. Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau