“Sanatımıza kabiliyetiniz var, Sabiha. Duyarlısınız
ve bu asil mesleğin gerektirdiği zorlu çalışmaya kendinizi bütünüyle
adıyorsunuz. Başarılı olmak için her türlü şansa sahipsiniz. Ulaştığınız ve hak
ettiğiniz başarı, size cesaret vermeli.” Paul Signac, 01.06.1933
Dâhiliye Nazırı Memduh Paşa’nın sanatkâr kızı Handan Hanım ile Bahriye Nazırı Bozcaadalı Hasan Paşa’nın oğlu Amiral Rüştü Paşa’nın ikinci çocuğu olan Sabiha Rüştü, annesinin teşvikiyle beş yaşında resme başladı. İlk derslerini ressam ve müze müdürü Ali Sami Boyar’dan aldı.
“Ben manolyaların, katırtırnaklarının açtığı, ağaçlı, büyük bahçesi olan bir evde büyüdüm… Yalıda, bahçedeki müştemilatta altı metreye yedi metre bir atölyem vardı. Burada Çallı, İhap Hulusi ve arkadaşlar toplanırdık.”
Ayşe Özberki, “De Chirico’dan Koçu’ya Sabiha Bozcalı’nın Olağanüstü Serüveni”, Milliyet Eki, 13.03.1984
1941 yılı ajandasından: "12’sinde Kireç’ten Mis Sokak Efi Apartmanı’na taşındık. İnşallah, afiyetle otururuz."
Türkiye’nin ilk kadın illüstratörlerinden olan ressam Sabiha Rüştü Bozcalı (1904-98), 15 yaşından itibaren sırasıyla Berlin, Münih, Paris, Roma ve İstanbul’da Lovis Corinth, Moritz Heymann, Karl Caspar, Paul Signac, Giorgio de Chirico ve Namık İsmail’in atölyesinde çalıştı.
"[…] ailem resim tahsilim içün beni Berline gönderdi ve pek tanınmış olan Alman ressamı Lovis Corinth’in atölyesinde 2 sene çalışdım, sonra İstanbul’a döndüm.
[…]
1922’de yine ailem beni Münih’e gönderdi resim tahsili içün, orada Güzel Sanatlar Akademisi imtihanına girebilmek içün Moritz Heymann atölyesinde 1 sene çalışdım ve netice[de] Akademi imtihanını başardıkdan sonra Akademide Profesör Karl Caspar’ın atölyesinde 2 sene çalışdım ve İstanbula avdet etdim." Bozcalı’nın el yazısıyla hazırladığı özgeçmişinden alıntı
1928-1929 yıllarında, İstanbul’daki Güzel Sanatlar Akademisi’nde Namık İsmail’in atölyesine devam etti.
"Bence resmin temeli desendir. Desen, daima desen… Siyah-beyazı anlamadan resim yapmanın imkânı yoktur!" Zahir Güvemli, “Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı” ile söyleşi, kaynak bilinmiyor, 1948
"Paul Signac’ın atelyesi pazar günleri pek cazipti. Fransa’nın büyük hacimde ressamları orada toplanırlar, sanatı konuşurlardı. Büyük adamların lâflarını, kendimi unutarak, dalar dinlerdim. Bunlar çok güzel günlerimdir. Signac'ın yazın gittiği Barfleur’deki küçük ve bahçeli evinde Signac ailesinin davetile iki yaz misafir kaldım. Gündüzleri Signac’la ayrı ayrı yerlerde resimler yapar, akşamları koltuklarımızda desen 'maple'lerile döner, birleşirdik." “Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı”, Çınaraltı, Sayı 131, 10.06.1944
Bozcalı, Cumhuriyet Halk Partisi ve Halkevleri tarafından 1938-1943 yıllarında düzenlenen, belirli sanatçıların Anadolu şehirlerini resmetmek üzere görevlendirildiği “Yurt Gezileri”ne katıldı. Bu kapsamda modernleşme ve yeni bir kültürel kimlik oluşturma sürecini belgelemek adına 1939’da Zonguldak’a gönderildi; fabrikalara yoğunlaşarak şehirdeki endüstriyel gelişim sürecinden ayrıntıları yansıttı.
"Avrupa yolculuklarında yapmış olduğu peyzajlar ve çalışmalar: İtalya sahilleri, Alsace, Fransa kırsalı ve özellikle Signac’ın ailesinin yanında yazı geçirdiği Barfleur; olgunluğunun kanıtı olan, daha özgür fırça dokunuşlarıyla ortaya çıkardığı ve bizi daha fazla bağlayan bir seri: aşkla resimlenmiş İstanbul peyzajları, camiler, türbeler, Beyoğlu sokakları ve özellikle aile evinin bulunduğu Kireçburnu.
İnsanın gözlerini alamadığı, ifadesi güçlü ve canlı portreler ve birkaç natürmort sergiyi tamamlamaktadır. Uyumlu bir birliktelik oluşturan bu eserler, bize Sabiha Rüştü Bozcalı’nın her türlü konuyu resimleyebileceğinin ve samimiyetiyle ciddiyeti sayesinde de her zaman başarılı olacağının kanıtıdır." J.D. Manasse, “Sabiha Bozcalı’nın Sergisi”, kaynak bilinmiyor, 1946
"1947’de amcam Mahmud Nedim Oyvar beni Roma’ya gönderdi. Meşhur İtalyan ressamı Giorgio de Chirico’nun atölyesinde 3 sene çalışdım. Bu müddet zarfında Vatikan’ın resim galerisinde Raffaello’nun Transfiguration eserini kopye etdim. Villa Borghese Müzesi’nde Tiziano ve Lorenzo Lotto’dan kopiler yapdım. 4 aded portre siparişi aldım." Bozcalı’nın el yazısıyla hazırladığı özgeçmişinden alıntı
Bozcalı'nın 27 Mayıs Darbesi ardından Demokrat Partililerin yargılandığı Yassıada duruşmaları sırasında çizdiği desenler
"1949’da pek olgun bir sanatkâr olarak İstanbul’a döndükten pek az sonra, Ali Naci Karacan yeni Milliyet Gazetesini kurarken, teyzesinin zevci olan Refi Cevad Ulunay’ın delâleti ile bu gazetenin ressamı oldu." Reşad Ekrem Koçu, “BOZCALI (Sabiha)”, İstanbul Ansiklopedisi, 1963, Cilt 6, 3058
"Bu ömrümün mahsulu eserde aziz ve büyük sanatkâr Sabiha Bozcalı Hanımefendi hemşiremin emeği, en az benim göz nurum kadardır. Minnetle, şükranla." Reşad Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi, 1965, Cilt 7, ithaf sayfası
Bozcalı, Yapı Kredi Bankası’nın reklam müdürü Memduh Moran’ın, Kazım Taşkent’in teşvikiyle 1952’de kurduğu Moran Reklam Ajansı için çalıştı.
SALT Galata'da 22.12.2015-28.02.2016 tarihlerinde düzenlenen "Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı" sergisi kapsamında SALT Araştırma tarafından hazırlandı.
Tlabar Ailesi ve İstanbul Şehir Üniversitesi izniyle.
