Bảo vật và Cổ vật Hoàng cung

Các hiện vật của bảo tàng phản ánh các giá trị văn hoá, đời sống vật chất và tinh thần của tầng lớp quý tộc, vua quan nhà Nguyễn trong 143 năm (1802 - 1945)

Cây lựu có từ thời Đồng Khánh. Cao khoảng 55 cm, được đặt trong chậu có kiểu dáng và hoa văn tương tự chậu cây mai trắng.Cây có thân bằng gỗ thếp vàng. Cánh hoa và quả màu đỏ cam, lá màu xanh nhạt, đều được làm bằng đá tự nhiên. Các nụ hoa được làm từ loại đá giống như hồng ngọc.

Ngoài tranh sơn mài, các họa sĩ Việt Nam còn cho ra đời một loại hình khác từ sơn cổ truyền, đó là tranh sơn khắc. Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế hiện lưu giữ gần 50 hiện vật sơn mài, sơn khắc có niên đại nửa đầu thế kỷ XX, chủ yếu là đồ trang trí, mỹ nghệ.

Thuộc loại hình trang trí gồm có các bức tranh, trấn phong; trong đó, đáng chú ý là các trấn phong sơn khắc, sơn mài thể hiện đề tài cung đình như: rồng cách điệu, cổ đồ bát bửu, cảnh thiết triều Đại Nội - Huế, các thiếu nữ Huế trong tà áo dài bên lầu tạ...

Thuộc nhóm hiện vật sơn mài mỹ nghệ gồm: đĩa, quả hộp, các bộ đồ trà, đồ rượu... đề tài trang trí là những bức tranh thiên nhiên như: mảnh trăng đang nhô lên sau ngọn núi và luỹ tre, ngôi nhà sàn bên bờ sông và con thuyền đang xuôi dòng, cô thôn nữ trên đồng ruộng; hay các kiểu thức tứ thời - điểu, mai - điểu.

Pháp lam Huế có ba nhóm chính.
Pháp lam trang trí ngoại thất các cung điện Huế: Đó là những chi tiết trang trí hình rồng, mây... gắn ở các bờ nóc, bờ quyết của cung điện và các cửa tam quan trong lăng tẩm các vua Nguyễn. Đây cũng là các ô hộc trang trí nhất thi nhất hoạ ở cổ diềm đầu hồi, bờ mái ở rất nhiều công trình kiến trúc.

Pháp lam trang trí nội thất cung điện Huế: Đó là những bức hoành hoặc đối liễn, có chữ Hán chạm nổi ở giữa, xung quanh trang trí cúc dây, dơi ngậm tua hoặc kim tiền.

Ngoài ra người ta còn chế tác những chữ Hán rời, rồi ghép chúng trên những phiến gỗ hoặc phiến đá thanh để tạo thành những câu đối treo trong cung điện hoặc gắn trên những phương môn trước các lăng vua. Pháp lam dùng trong tế tự và dụng cụ sinh hoạt: Nhóm pháp lam này rất đa dạng và phong phú về cả dáng kiểu, loại hình lẫn đề tài trang trí.

Hai nhóm cơ bản là đồ tự khí (như đỉnh hương, cơi trầu, mân ngũ quả, chân đèn...) và đồ dùng sinh hoạt (như khay trà, ống phóng, tô bát, tìm đựng thức ăn...).

Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế hiện đang lưu giữ gần 100 cổ vật pháp lam, có nguồn gốc từ các cung điện trong Hoàng Thành Huế được chế tác dưới các triều vua: Minh Mạng (1820-1841); Thiệu Trị (1841-1847) và Tự Đức (1848-1883). Đây được xem là sưu tập phong phú và giá trị nhất của nghệ thuật chế tác pháp lam triều Nguyễn.

Đồ bạc thời Nguyễn có thể chia làm hai loại: đồ thờ tự và đồ mỹ nghệ; trong đó đồ mỹ nghệ chiếm số lượng khá lớn. Đồ mỹ nghệ cung đình dùng để bài trí trong các cung điện triều Nguyễn nhưng đồng thời cũng có giá trị sử dụng như các đồ gia dụng khác.

Chất liệu bạc còn được dùng để trang trí thêm cho một số vật dụng cung đình như chén, ấm sứ bịt bạc, ống điếu bịt bạc, khay gỗ bịt bạc, trang phục cung đình đính bạc...

Đồ bạc thời Nguyễn phần nhiều được trang trí các đồ án cung đình như: rồng, phượng, hoa lá cách điệu...

Phần trưng bày này chỉ là một phần nhỏ trong sưu tập đồ bạc thời Nguyễn hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.

Ngoài chiếc ấn đồng và những đồ ký bằng gỗ, bảo tàng đang trưng bày hai bộ ấn ngà rất đặc biệt làm từ thời vua Tự Đức, vị hoàng đế thứ tư của triều Nguyễn. Ông là vị vua có thời gian tại vị lâu nhất của nhà Nguyễn, trị vì 36 năm từ 1847 đến 1883, ông được truy tôn miếu hiệu là Nguyễn Dực Tông. Vào thời Nguyễn (1802 - 1945), từ vua, quan lại trung ương đến các chức dịch địa phương đều sử dụng ấn tín.

Đây được xem như vật biểu trưng cho quyền lực và pháp lý của nhà vua và chế độ. Triều đình nhà Nguyễn đã tạo tác, định danh và ban cấp nhiều loại ấn tín khác nhau như: tỉ, ấn, quan phòng, đồ ký, kiềm ký, đồ chương, triện,... tuỳ theo địa vị, cấp bậc của người sử dụng và tính chất, chức năng của từng loại văn bản cần sử dụng ấn tín

Bộ ấn ngà thứ 2 hiện đang được trưng bày trong điện Long An, toà nhà trưng bày chính của Bảo tàng Mỹ thuật cung đình Huế. Mỗi ấn ngà trưng bày tại đây đều được đặt trong chiếc hộp có kiểu thức giống với hộp đựng ấn ở lăng Tự Đức.