Obraz jest wymownym komentarzem do klęski powstania styczniowego w 1863 roku oraz związanej z nią żałoby narodowej. Rodzajowość sceny jest tu pozorna – dzieło ma znaczenie alegoryczne. Powstaniec symbolizuje przegraną walkę o wolność, kobieta w czerni przypomina o żałobie i smutku, a dziewczynka jest wyrazem nadziei na przyszłe odzyskanie niepodległości.