Dalszy rozwój wolnej Polski
Zwycięstwo Polaków w 1920 roku przekreśliło plany rozszerzenia rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią. Osłabiony naród rozpoczął odbudowę państwa. W Sejmie uchwalono: ustawę zasadniczą, ustawę o wykonaniu reformy rolnej, szereg nowatorskich ustaw socjalnych. Utworzono podstawy do stabilizacji i rozwoju państwowości polskiej.
Buława marszałkowska Józefa Piłsudskiego (1920), autor: Mieczysław Kotarbiński, Wiktor GontarczykSejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Kilka miesięcy po Bitwie Warszawskiej, Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz Józef Piłsudski odebrał od wojska na placu Zamkowym w Warszawie buławę marszałkowską – symbol zwycięstwa i dowód wdzięczności od narodu polskiego.
Uroczystość wręczenia buławy marszałkowskiej Józefowi Piłsudskiemu na placu Zamkowym (1920), autor: Autor nieznanySejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Wręczenie buławy marszałkowskiej odbyło się 14 listopada 1920 podczas pierwszych uroczystości Święta Niepodległości – wielkiej manifestacji patriotyzmu Polaków.
Odezwa Marszałka Sejmu do posłów o Pożyczce Odrodzenia Polski (1920), autor: Marszałek Sejmu Ustawodawczego Wojciech TrąpczyńskiSejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Zakończenie zmagań wojennych z Rosją nie oznaczało końca walki o suwerenność Polski. Kraj, który odzyskał niepodległość po 123 latach zaborów, stanął na krawędzi bankructwa. W 1920 władze ogłosiły pierwszą państwową pożyczkę.
Pożyczka Odrodzenia Polski (1920), autor: Józef MehofferSejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
„Kto nie chce, aby Polska była kolonią obcych plantatorów, zaniedbanym folwarkiem, w którym rodzi się więcej zielska niż pszenicy, bezsilnym państewkiem, które wiecznie na innych oglądać się musi, narodem w pochodzie kultury i cywilizacji, ten winien stanąć do apelu w chwili, gdy rząd ogłasza pierwszą pożyczkę (państwową) odrodzenia” – pisano w ówczesnych dziennikach.
Pożyczka Odrodzenia Polski (1920), autor: Stanisław Bohusz SiestrzeńcewiczSejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Wojna doprowadziła tysiące ludzi w Polsce do skrajnej nędzy. Zdobycie podstawowych produktów żywnościowych było nie lada problemem. Głód był zjawiskiem powszechnym.
„Zniszczenia wojenne w budowlach na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej…” (1920), autor: Autor nieznanySejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Pożyczka Odrodzenia Polski była tylko jedną z prób ratowania kondycji gospodarczej kraju, w którą zaangażowani byli parlamentarzyści. Posłowie apelowali m.in. o: naprawę infrastruktury, wsparcie socjalne dla najuboższych, poprawę losu sierot i inwalidów wojennych.
Traktat ryski (1921), autor: Grafika Dariusz KondeferSejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Podpisanie traktatu pokojowego kończącego wojnę polsko-bolszewicką odbyło się 18 marca 1921 o godz. 20:30 w Pałacu Czarnogłowców w Rydze.
Posłowie zaangażowani byli zarówno w bezpośrednie negocjacje pokojowe prowadzone z Rosjanami w Mińsku i w Rydze, jak i pośrednio – uczestnicząc w debatach sejmowych, składając w tej sprawie liczne wnioski i interpelacje.
Delegacja pokojowa do rokowań z Rosją Sowiecką (1921), autor: Autor nieznanySejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Sygnatariuszami traktatu ryskiego ze strony polskiej byli: Edward Lechowicz (prawnik w Prezydium Rady Ministrów), Leon Wasilewski (ambasador RP w Tallinie, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej), Jan Dąbski (poseł na Sejm Ustawodawczy, przewodniczący delegacji), Henryk Strasburger (prawnik, podsekretarz stanu w resorcie przemysłu i handlu), Stanisław Kauzik (prawnik, sekretarz generalny Komitetu Ekonomicznego Ministrów RP).
Podpisanie traktatu ryskiego (1921), autor: Autor nieznanySejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Pokój podpisany przez Polskę z Sowietami w Rydze stał się filarem ładu na wschodzie Europy, dopełniającym ustalenia traktatu wersalskiego, kończącego I wojnę światową. W wyniku wojny polsko-bolszewickiej ustanowiony został ład wersalsko-ryski.
Jan Dąbski (1919), autor: Stanisław LentzSejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Jednym z głównych architektów polskiej polityki wschodniej, przewodniczącym delegacji na rokowania dotyczące zakończenia działań wojennych w Mińsku i Rydze (1920-1921), był poseł na Sejm Ustawodawczy, działacz ludowy, Jan Dąbski.
Mapa granicy między Polską a Rosją (2020), autor: Autor nieznanySejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Podpisanie pokoju z bolszewikami było jednym z głównych etapów ustalenia granic nowo powstałego państwa; kwestii polskiej granicy wschodniej nie rozstrzygnięto bowiem podczas konferencji wersalskiej.
Komisja polsko-sowiecka zajmująca się wytyczeniem linii granicznej w terenie (1921), autor: Autor nieznanySejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
W wyniku rokowań Polska zyskała część ziem białoruskich, bez Mińska, i ukraińskich, bez Kamieńca Podolskiego; na północy jej rubieże wyznaczała rzeka Dźwina, a na południu rzeki Zbrucz i Dniestr.
W Rydze reprezentanci Rosji zobowiązali się do wypłacenia Polsce odszkodowania w wysokości 30 mln rubli w złocie; zapisów tych nigdy nie zrealizowano.
„Konstytucja uchwalona. Pokój podpisany. Plebiscyt na Górnym Śląsku” (27 marca 1921), autor: PiastSejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Podpisanie traktatu pokojowego zbiegło się z dwoma innymi wydarzeniami, kluczowymi dla przyszłości II Rzeczypospolitej: uchwaleniem pierwszej polskiej nowoczesnej ustawy zasadniczej oraz przeprowadzeniem plebiscytu na Górnym Śląsku, dotyczącego przynależności państwowej pogranicza polsko-niemieckiego.
Preambuła konstytucji marcowej (Kopia z 1988), autor: Sejm UstawodawczySejm - Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Uchwalona 17 marca 1921 konstytucja wprowadzała egalitarny ustrój republiki demokratycznej z systemem rządów parlamentarno-gabinetowych. Konstytucja złożyła w ręce narodu władzę zwierzchnią w Rzeczypospolitej.
Oryginał konstytucji marcowej zaginął w okresie II wojny światowej.
