PORCELANAS BIDASOA GORDAILUAN

Bildumako lehenengo piezak zerga zorraren ordainean eman zituen 1994an portzelana enpresak. Produkzio artistikoko pieza sorta garrantzitsua da, produkzio industrialeko beste sorta batez lagundua, 1994an bertan zabaldu zena.

2011n, fabrika eraistear zegoela, intereseko material guztia bildu zen: piezak, moldeak, tresnak, dokumentazioa, makineria eta abar. Bilduma hau, bestalde, erositako eta dohaintzan jasotako piezekin osatzen joan da.

Bilakaera enpresarialak eragina izan zuen bere ekoizpenaren garapenean, eta, horrela, bost aro bereizi daitezke. Aro guztietan logotipo espezifiko bat agertzen da, zeina aldaketa batzuekin bada ere bereizgarri bilakatu den. Portzelana lantegiak, bere ibilbide osoan, nazioarteko aitortza izan du, eta horren adierazle dira izan zituen bezero kopurua zein bezeroen prestigioa, eta baita jasotako sari eta aintzatespenak.

Mahaira eramateko portzelana edo objektu apaingarriak, enpresarekin lankidetzan aritu ziren artista askok sinatuak.

Fabrikak makineria anitz eta ugaria izan zuen, portzelana egiteko eragiketa egitekotsuetarako beharrezkoa baitzen.

Irudian ikus dezakeguna moldegintza saileko zazpi postu dituen lan-mahai bat da. Moldeak zein igeltsu fin edo buztinezko piezak tornuan lantzeko erabiltzen zen.

Makina honekin prozesua errepika zitekeen, nahi ziren parametroak doitu ostean. Lan-sistema hori erabili zen prentsa isostatikoak (hidraulikoak) agertu ziren arte, orduan desagertu baitzen.

Katilu eta saltsaontzi berrien prototipoak egiteko eskuzko makina. Haren eskuinean, sail artistikoan erabiltzen zuten erreketa-labea (eskuz margotutako piezak).

Laborategia portzelanaren fabrikaziorako funtsezko instalazioetako bat zen. Laborategian portzelanaren osagaien inguruko frogak egiten ziren, erresistentzia eta testura nolakoak ziren jakiteko; kaolina beste materialekin konbinatuz, hainbat nahasketa desberdin egiten zituzten.

Argazkian agertzen diren kolore-frogak ere han egiten zituzten (esmalte geruza duten kolorezko plateren lagina).

Fabrikaren laugarren aroaren (1972-1986) ezaugarri nagusia berrikuntza izan zen, bai piezen diseinuari dagokionez (Bidasoa 80), bai dekorazio teknikei dagokienez. Hala ere, linea klasikoa ez zen alde batera utzi, eta teknikaren eta edertasunaren benetako erakustaldia egitea lortu zen. Horren adibide da Carlos IV modeloaren birsorkuntza.

Concha Lacak Porcelanas Bidasoa fabrikan lan egin zuen (1952-1984).

Sortzeko gaitasun handia zuenez eta teknika ongi menderatzen zuenez, era guztietako dekorazio figurak fabrikatzeaz arduratu zen. Pieza horiek artistak berak diseinatzen zituen, eta baita eskuz margotu ere.

1955. urtetik aurrera, ohiko lanaz gain, fintasun handiko loreak ere egin zituen, irudian agertzen direnak bezalakoak. C. Laca, bi langileren laguntzarekin, prozesu osoaz arduratzen zen: piezen diseinuaz, fabrikazioaz eta dekorazioaz.

Loreei eskainitako serie hau, fintasun apartekoa, ez zegoen salgai. Izan ere, enpresak opari gisa erabiltzen zituen prestigiozko objektuak ziren. 1995ean Gipuzkoako Foru Aldundiak Concha Laca Gipuzkoako Artisau Kutun izendatu zuen.

Piezak merkaturatzeko, zigilatu eta identifikatu egin behar ziren, eta horretarako beharrezkoak ziren tanpoiak. Porcelanas Bidasoa fabrikako tanpoiek ere badute bere lekua Gordailuan.

Porcelanas Bidasoa, euskal portzelana fabriketatik jardunean zirauen azkena, bikaintasunaren eredu, 2011n itxi eta abandonatu zen. Gutxira, eraikina eraitsi egin zen.