จิตวิญญาณแห่งชนบท

บันทึกการเดินทางของ "ดำรง วงศ์อุปราช" ศิลปินแห่งชาติผู้ปราดเปรื่อง

แสวงหาตัวตนท่ามกลางกระแสศิลปะไทยสมัยใหม่ (พ.ศ. 2497-2505) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

ศิลปินแห่งชาติผู้ปราดเปรื่อง

เรื่องราวการเดินทางบนเส้นทางศิลปะของผู้ช่วยศาสตราจารย์ดำรง วงศ์อุปราช (พ.ศ. 2479 - 2545) ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปี พ.ศ. 2542 

โรงไฟฟ้าวัดเลียบ / สมบัติของมอนวิค (1957/1957) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

"การสำรวจและวิจัยเรื่องวัฒนธรรมพื้นบ้านนั้น เป็นไปเพื่อการนำมาใช้สร้างสรรค์ศิลปะ และสร้างความสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมพื้นบ้านกับศิลปะร่วมสมัย"

ดำรง วงศ์อุปราช

หมู่บ้านชาวประมง / สมบัติของกรมศิลปากร (1960/1960) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

แสวงหาตัวตนท่ามกลางกระแสศิลปะไทยสมัยใหม่ (2497 - 2505)

เมื่อครั้งยังเป็นนักศึกษา ผลงานของดำรงล้วนสะท้อนให้เห็นความทรงจำเก่า ๆ ของวิถีชีวิตชนบท ซึ่งขัดกับสภาวะความเป็นจริงของกรุงเทพฯ ที่กำลังพัฒนา ดำรงได้รับแรงบันดาลใจจากสถาปัตยกรรมและวิถีชีวิตพื้นบ้าน หยิบยืมเรื่องราวชนบทไทยมาสร้างสรรค์ใหม่ โดยผสมผสานรูปแบบศิลปะตะวันตกและแนวทางเฉพาะตัว

ไม่ทราบชื่อ / สมบัติของ นพ. สมรัช หิรัญยะวะสิต (1961/1961) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

ต้นมะพร้าว / สมบัติของ มูลนิธิหอศิลป พีระศรี (1961/1961) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

หมู่บ้านไทยยกสูงกับกวานสองล้อ (หมู่บ้านชาวเหนือ #1) / สมบัติของมอนวิค (1960/1960) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

"หลังจากได้ศึกษาภาพเขียนไทยโบราณในวัดต่าง ๆ แล้วก็เกิดความคิดที่จะเขียนภาพแนวใหม่ของตนเอง โดยใช้สีฝุ่นบนผ้าเขียนแบบละเอียดเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับชนบท"

ดำรง วงศ์อุปราช
จากสูจิบัตรนิทรรศการย้อนหลัง พ.ศ. 2525

เส้นสีแดงบนดำกับสี่เหลี่ยมจัตุรัสสีเหลืองและสีแดง / สมบัติของมอนวิค (1961/1961) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

ตระหนักรู้ในความหลากหลาย (2505 - 2518)   

นับเป็นช่วงเวลาที่ดำรงได้เปิดมุมมองทางศิลปะแนวทางใหม่ จากรูปทรงแบบธรรมชาติสู่รูปทรงที่มีพลวัต ตลอดจนการสร้างสรรค์งานจิตรกรรมนามธรรมและเอ็กซ์เพรสชันนิสม์อย่างเต็มตัว

เวลา / สมบัติของมอนวิค (1965/1965) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

ไม่ทราบชื่อ / สมบัติของ ศ.ดร. สมศักดิ์ ชูโต (1965/1965) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

คารวะมงเดรียน / สมบัติของมอนวิค, ดำรง วงศ์อุปราช, 1963/1963, จากคอลเล็กชันของ: Bangkok Art and Culture Centre
แสดงน้อยลงอ่านเพิ่มเติม

ทุ่งนา นครปฐม / สมบัติของศิลปะสะสมทิสโก้ (1971/1971) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

"หลังจากศึกษาแนวทางธรรมนามชั่วระยะเวลาหนึ่งก็เริ่มงานยุคนามธรรม เน้นสีและน้ำหนัก เริ่มตั้งแต่สีน้ำ สีชอล์ก และสีน้ำมัน บางทีก็ผสมกัน"

ดำรง วงศ์อุปราช
จากสูจิบัตรนิทรรศการย้อนหลัง พ.ศ. 2525

หลังคา / สมบัติของมอนวิค (1977/1977) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

ชีวิตแห่งสมดุล (2519 - 2520)

ช่วงเวลาที่ได้พำนักในญี่ปุ่น ดำรงได้ศึกษาเรื่องราวทางประวัติศาสตร์และประเพณีพื้นบ้าน โดยมุ่งความสนใจไปที่สถาปัตยกรรมทางศาสนาและองค์ประกอบของกระท่อมชาวไร่

โทริ-2 / สมบัติของมอนวิค, ดำรง วงศ์อุปราช, 1977/1977, จากคอลเล็กชันของ: Bangkok Art and Culture Centre
แสดงน้อยลงอ่านเพิ่มเติม

สิ่งที่เขาหลงใหลเป็นพิเศษ คือ "เสาโทริ" หรือซุ้มประตูสีแดงขนาดใหญ่ของวัดในศาสนาชินโต ในบันทึกผลงานชุด "ยุคญี่ปุ่น" ดำรงเผยว่า "ผมวาดประตูโทริได้เรื่อย ๆ ไม่มีวันเบื่อ"

ฤดูใบไม้ร่วง-2 / สมบัติของมอนวิค (1977/1977) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

วัดอิเซ่ / สมบัติของคุณกิตติภรณ์ ชาลีจันทร์ (1976/1976) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

อีกสิ่งหนึ่งที่จับใจของดำรง คือสถาปัตยกรรมของวัดนิกายเซน เขามักวาดภาพวัดเล็ก ๆ โดยใช้เทคนิคระบายสีด้วยปากกาและสีน้ำ ถักทอเส้นสีเล็ก ๆ ให้สอดประสานกันด้วยสมาธิอันนิ่งสงบ

ทุ่งนา / สมบัติของมอนวิค (1979/1979) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

มุ่งมั่นค้นหาจิตวิญญาณอันนิ่งสงบ (2520 - 2545)

ผลงานจิตรกรรมในช่วงนี้มักเป็นภาพกระท่อมใต้ถุนสูงกับหลังคามุงจาก รวมถึงวัตถุที่เป็นสัญลักษณ์ของวิถีชนบท ไม่ว่าจะเป็น ไหดินปั้นสำหรับใส่น้ำ เสื้อผ้าที่แขวนตากไว้ กองฟาง และตะกร้าสาน โดยมีนาข้าวสีทองเป็นฉากหลัง

ไม่ทราบชื่อ / สมบัติของมอนวิค, ดำรง วงศ์อุปราช, 1995/1995, จากคอลเล็กชันของ: Bangkok Art and Culture Centre
แสดงน้อยลงอ่านเพิ่มเติม

มหจิตรกรรมเพื่อแผ่นดินไทย / สมบัติของมอนวิค (1993/1998) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

"สีอะคริลิก สีน้ำ และปากกาลูกลื่นก็ยังใช้อยู่ เป็นความพยายามที่จะไปให้ถึงความสงบอย่างแท้จริงด้วยแบบอย่างและวิธีของตนเอง ภาพที่ใหญ่ที่สุดมีขนาด 3 x 2 เมตร ใช้เวลาเขียนเกือบ 4 ปี โดยหลักการของศีล สมาธิ และปัญญา"

ดำรง วงศ์อุปราช

หมู่บ้านบนหุบเขา 1 / สมบัติของมอนวิค, ดำรง วงศ์อุปราช, 1994/1999, จากคอลเล็กชันของ: Bangkok Art and Culture Centre
,
หมู่บ้านบนหุบเขา 2 / สมบัติของมอนวิค, ดำรง วงศ์อุปราช, 1994/1999, จากคอลเล็กชันของ: Bangkok Art and Culture Centre
,
หมู่บ้านบนหุบเขา 3 / สมบัติของมอนวิค, ดำรง วงศ์อุปราช, 1994/1999, จากคอลเล็กชันของ: Bangkok Art and Culture Centre
แสดงน้อยลงอ่านเพิ่มเติม

คืนสู่ชนบท / สมบัติของมอนวิค (1993/1994) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

สภาวะอันเงียบสงบ เรียบง่าย และสันติสุข ที่ถ่ายทอดผ่านผลงานศิลปะของดำรงชิ้นแล้วชิ้นเล่า คือสิ่งที่บ่งบอกตัวตน แนวคิด และภูมิปัญญาอันลึกซึ้งตลอดมา ดำรงยังคงสร้างสรรค์ผลงานในประเด็นดังกล่าวจนกระทั่งถึงแก่กรรมในปี พ.ศ 2545

มุ่งมั่นค้นหาจิตวิญญาณอันนิ่งสงบ (พ.ศ. 2520 - 2545) โดย ดำรง วงศ์อุปราชBangkok Art and Culture Centre

"ช่างเขียนมิได้เขียนภาพคน แต่ทว่าเรามีความรู้สึกประทับใจอย่างยิ่งในอันที่จะใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับชาวชนบทที่ดีมีสุขภาพแข็งแรง เมื่อได้เห็นภาพของชนบทเช่นนั้น"

ศาสตราจารย์ศิลป พีระศรี
จากบทความ "คิดกันคนละอย่าง"
ในสูจิบัตรการแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 11 พ.ศ. 2503

สนับสนุนนิทรรศการโดย พิพิธภัณฑ์ของสะสม ณรงค์ วลีพร อิงค์ธเนศ (มอนวิค)

เครดิต: เรื่องราว

ชื่อนิทรรศการ: ดำรง วงศ์อุปราช : ทัศนศิลป์แห่งชีวิต
ศิลปิน: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ดำรง วงศ์อุปราช
ภัณฑารักษ์รับเชิญ: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. วิชญ มุกดามณี และอดุลญา ฮุนตระกูล

จัดแสดง: 20 เมษายน - ตุลาคม 2564 ณ ห้องนิทรรศการชั้น 8 หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย

จัดโดย: หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร
ผู้สนับสนุนหลักหอศิลปกรุงเทพฯ: บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน)
ผู้สนับสนุนนิทรรศการ: พิพิธภัณฑ์ของสะสม ณรงค์ วลีพร อิงค์ธเนศ (มอนวิค)
ผู้สนับสนุนโครงการ: คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร และ บริษัท ฟาย เปเปอร์ ทาเคโอะ (ประเทศไทย) จำกัด
ภาพถ่าย: หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร

หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร
ที่อยู่: เลขที่ 939 ถนนพระรามที่ 1 แขวงวังใหม่ เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ ประเทศไทย 10330
วัน-เวลาเปิดให้บริการ: วันอังคาร-วันอาทิตย์ เวลา 10.00 - 19.00 น. (ปิดทุกวันจันทร์) เปิดให้บริการห้องนิทรรศการหลักรอบสุดท้าย เวลา 18.00 น.

เครดิต: สื่อทั้งหมด
เรื่องราวที่นำเสนอบางเรื่องเขียนขึ้นโดยบุคคลหรือหน่วยงานอิสระภายนอก ซึ่งอาจแสดงมุมมองที่แตกต่างไปจากพิพิธภัณฑ์ที่อนุเคราะห์รูปภาพตามรายชื่อด้านล่าง
เรื่องราวจาก Bangkok Art and Culture Centre

สนใจเรื่อง Visual arts ใช่ไหม

รับข้อมูลอัปเดตจาก Culture Weekly ที่ปรับเปลี่ยนในแบบของคุณ

เรียบร้อยแล้ว

Culture Weekly ฉบับแรกจะมาถึงในสัปดาห์นี้

หน้าแรก
สำรวจ
เล่น
ใกล้เคียง
รายการโปรด