Pochód Lajkonika (2019), autor: Robert SłuszniakKBF - Krakowskie Biuro Festiwalowe
Raz w roku, w pierwszy czwartek po Bożym Ciele na krakowski rynek wychodzi Lajkonik – ubrany w orientalny strój mężczyzna na sztucznym koniu. Związana jest z nim legenda.
Według legendy postać Lajkonika nawiązuje do tatarskiego najazdu na Polskę w XIII wieku.
Podczas procesji Bożego Ciała do mieszkańców miasta miała dotrzeć wiadomość, że Tatarzy są pod Krakowem i dokonują grabieży na przedmieściach Zwierzyńca. Wtedy włóczkowie, którzy zajmowali się spławianiem drewna po Wiśle, mieli ruszyć do walki z najeźdźcą.
Pochód Lajkonika (2019), autor: Robert SłuszniakKBF - Krakowskie Biuro Festiwalowe
Jak głosi legenda, najdzielniejszy z nich wrócił do miasta na koniu, ubrany w tatarski strój.
Lajkonik z orszakiem przed gospodą na ul. Zwierzynieckiej w Krakowie (1898), autor: Walery Eljasz-RadzikowskiMuzeum Etnograficzne w Krakowie
Jak zmieniała się tradycja Lajkonika?
Na początku były to zabawy krakowskich włóczków, którzy brali udział w procesji Bożego Ciała, ubrani w egzotyczne stroje.
Ze względu na powagę religijnego święta, biskup Józef Olechowski w 1787 roku zakazał jednak uczestnictwa orszaku Lajkonika w obrzędach. Od tego czasu stał się on osobną uroczystością.
Trasa Lajkonika
Zgodnie z tradycją, trasa Lajkonika wiedzie ze Zwierzyńca na Rynek Główny.
Obecnie przebiega od dziedzińca Wodociągów Krakowskich przy ulicy Senatorskiej, przez plac Na Stawach do klasztoru sióstr norbertanek. Dalej ulicami Kościuszki, Zwierzyniecką, Franciszkańską i Grodzką do Rynku
Lajkonik Lajkonik (the 1920s), autor: Józefa Kogut (autorka malatury) Warsztaty Krakowskie [Wytwórnia]Muzeum Etnograficzne w Krakowie
Strój Lajkonika
Strój lajkonika zmieniał się na przestrzeni wieków. Do końca XIX wieku członkowie orszaku ubrani byli w przypadkowe stroje. Obecnie używany kostium jest kopią stroju zaprojektowanego przez Stanisława Wyspiańskiego w 1904 roku.
Lajkonik (2022)Międzynarodowe Centrum Kultury
Oryginał ważył 40 kilogramów. Strój składa się z tureckiego kaftana z szerokimi rękawami, czerwonego kontusza, przypominającego długi płaszcz lub suknię, wysokich butów i spodni z czerwonego płótna
Na głowie Lajkonik nosi bogato zdobiony turban, wieńczony półksiężycem i wysadzany koralikami.
Lajkonik (2022)Międzynarodowe Centrum Kultury
U jego boku widzimy krótką, zakrzywioną turecką szablę z ozdobną rękojeścią. W ręce Lajkonik trzyma buławę, którą w trakcie pochodu żartobliwie bije przechodniów.
Grzbiet konia zdobi kapa – tak zwany czaprak – ze wschodnimi ornamentami, wyszywana perłami i koralami oraz ozdobiona złotymi półksiężycami. Jego szyję okrywa napierśnik ze złotymi krążkami, a na głowie ma pióropusz ze strusich piór.
Dotknij, aby odkryć
Pochód Lajkonika związany jest z różnego rodzaju dodatkowymi obrzędami, jak rytualny taniec, haracz pobierany od mijanych po drodze kupców, toast za pomyślność miasta czy kolacja w restauracji Hawełka.
Pochód Lajkonika (2019), autor: Robert SłuszniakKBF - Krakowskie Biuro Festiwalowe
Krakowska impreza przyciąga corocznie tysiące ludzi, a Lajkonik stał się jednym z najbardziej rozpoznawanych symboli miasta.
Interesuje Cię temat Historia?
Otrzymuj aktualności w spersonalizowanym newsletterze Culture Weekly
Wszystko gotowe
W tym tygodniu otrzymasz swój pierwszy newsletter Culture Weekly.