W poszukiwaniu obrazu muzyki Chopina

Próba uchwycenia w pojedynczym portrecie wyrazowej siły muzyki Chopina

Portret podwójny II, studium przygotowawcze do obrazu Szopen (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Uchwycić muzykę Chopina

Wojciech Weiss to polski malarz i synestetyk, który na przełomie XIX i XX wieku podjął próbę uchwycenia w pojedynczym portrecie wyrazowej siły muzyki Chopina. Pragnął znaleźć dla niej odpowiedni obraz. Zachowane szkice pokazują, jak jego wyobraźnia balansowała na cienkiej granicy pomiędzy przedstawieniowością i abstrakcją.

Kobieca obecność

Jednym z pomysłów Weissa było przedstawienie kompozytora w towarzystwie kobiety. Kobieca obecność symbolizowała muzę inspirującą artystę do tworzenia. 

Prelude in D flat major Op. 28 No. 15, beginning
00:00

Wymowny pejzaż

Innym pomysłem było znalezienie wymownego pejzażu, który rezonowałby z ekspresją muzyki Chopina. Możemy tutaj zobaczyć ukośne linie przedstawiające ulewny deszcz. Widok ten bywa często łączony z Preludium Des-dur Fryderyka Chopina.

Pouszkiwanie formy (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

W poszukiwaniu formy

W szkicach Weissa ekspresyjne obrazy wyłaniają się z gmatwaniny falistych linii. 

Możemy tutaj dostrzec profil Chopina, łatwo rozpoznawalny ze względu na charakterystyczny kształt jego nosa. 

Ponad nim możemy rozpoznać sylwetkę pianisty siedzącego przy instrumencie. 

Chopin I (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

En face

Niektóre ze szkiców Weissa ukazują poszukiwania wyrazu twarzy, który byłby w stanie powiedzieć patrzącemu coś o życiu wewnętrznym kompozytora. 

Chopin III (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

W tym szkicu ekspresyjne linie unoszące się nad głową Chopina możemy odczytać jako gmatwaniną myśli i uczuć, które artysta opanowuje, żeby stworzyć dzieło sztuki. 

Chopin IV (a, b, c) Chopin IV (a, b, c) (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

W tym wizerunku widzimy twarz Chopina ponad łukowatymi liniami stanowiącymi ślad ruchu rąk pianisty na klawiaturze.

Chopin II (a, b) Chopin II (a, b) (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Czy odważysz się spojrzeć w oczy kompozytorowi zatopionemu całkowicie w akcie tworzenia? 

Portret podwójny I, studium przygotowawcze do obrazu Szopen (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Tajemnicza muza

Kim jest kobieta towarzysząca Chopinowi w niektórych szkicach? 

Czy jest to George Sand, towarzyszka najlepszych lat twórczej aktywności Chopina? 

Studia do obrazu Szopen Studia do obrazu Szopen, recto (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Czy jest to słuchacz, dla którego on gra i tworzy? 

A może jest to sama muzyka, w której Chopin zatapia się wszystkimi swoimi zmysłami? 

Chopin IV (a, b, c) Chopin IV (a, b, c), verso (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Obraz muzyki

Niektóre szkice ukazują bliską łączność pomiędzy ekspresyjnymi, falistymi liniami i dźwiękami muzyki. 

Sonata in B flat minor Op. 35 III. Marche funebre, beginning
00:00

Możemy tutaj zobaczyć żałobne dzwony wyłaniające się spośród falistych linii unoszących się nad zapisem nutowym. Czy są to dzwony Chopinowskiego marsza żałobnego? 

Natchnienie Chopina (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Inny szkic widzimy symbole nut wplecione w  otaczające kompozytora faliste linie. 

Chopin - geniusz, studium do obrazu Szopen (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Doświadczenie synestetyczne

Weiss był synestetykiem, co oznacza, że w sposób naturalny kojarzył ze sobą dźwięki i kolory. Możemy tutaj zobaczyć, że jego wybór kolorów zdominowany został przez błękity i fiolety rozjaśnione miejscami kontrastującymi żółciami. 

Studium do obrazu Szopen (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Olej ten stanowi najbliższe przybliżenie kolorów, które mógł wykorzystać Weiss w tworzeniu swojego obrazu. 

Jeśli przypatrzymy się bliżej, zauważymy jak faliste linie przemieniają się dzięki użyciu koloru. 

Reprodukcja zaginionego obrazu Szopen (1899), autor: Wojciech WeissThe Fryderyk Chopin Institute

Utracony obraz

Szopen Weissa znany jest dzisiaj jedynie z archiwalnej fotografii. Nie znamy jego kolorów, choć wiemy, że robiły wielkie wrażenie na krytykach sztuki. 

Scherzo in B minor op. 20, beginning
00:00

Który kolor wybrałbyś, kierując się własnym doświadczeniem muzyki Chopina? 

Autorzy: artykuł

Wystawa została stworzona na podstawie artykułu Macieja Janickiego i not katalogowych Renaty Weiss opublikowanych w: Maciej Janicki (red.), Niepokój i poszukiwanie. Polscy i norwescy twórcy czasu przełomów, Warszawa 2016. 

Twórcy wszystkich multimediów
Pokazane artykuły w niektórych przypadkach mogły zostać przygotowane przez firmy niezależne, dlatego nie zawsze będą zgodne z poglądami wymienionych poniżej instytucji, które dostarczyły te materiały.
Odkryj więcej
Powiązany motyw
Chopin Forever
Zobacz temat

Interesuje Cię temat Visual arts?

Otrzymuj aktualności w spersonalizowanym newsletterze Culture Weekly

Wszystko gotowe

W tym tygodniu otrzymasz swój pierwszy newsletter Culture Weekly.

Strona główna
Odkrywaj
Zagraj
W pobliżu
Ulubione